Τρίτη 28 Απριλίου 2015

ΜΕΡΙΚΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΑΛΥΤΕΡΟΥΣ ΜΟΥ ΦΙΛΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΔΙΣΚΟΙ


     Είναι φανερό στο bibliokult πόσο μ' αρέσουν οι λίστες κι ακόμα πόσο μ' αρέσουν τα κόμικς του Grant Snider - μάλιστα οι δικές του λίστες μ' αρέσουν τόσο, που θα' θελα να γινόμασταν φίλοι· φαντάζομαι ότι θα πηγαίναμε για περπάτημα και θα μιλούσαμε όλη την ώρα για βιβλία και δίσκους, θ' ακούγαμε ο ένας τον άλλο με προσοχή και θα γελούσαμε συγκρατημένα με τ' αστεία μας, ενώ στις (σπάνιες) διαφωνίες μας θ' αντικρούαμε με ευγένεια τα επιχειρήματα του άλλου. Επειδή όμως δε γνωριζόμαστε καν και δεν έχω την ευκαιρία να συζητήσω μαζί του και να του πω τη δική μου εκδοχή της παραπάνω υπέροχης λίστας του με τους αγαπημένους του δίσκους, θα τα γράψω εδώ στο μπλογκ, σαν γράμμα σε μπουκάλι που θα το ρίξω στον ωκεανό του ίντερνετ. Έχουμε και λέμε λοιπόν...

Δίσκοι που αγαπώ από τότε που ήμουν παιδί: Σ' αυτή την κατηγορία θα συμφωνήσω με τον Snider και την επιλογή του Abbey Road. Και όλων των δίσκων των Beatles. Και μερικών του Σαββόπουλου.

Δίσκοι που έχω ν' ακούσω από το λύκειο: Μμμ... μάλλον το Zooropa των U2.

Δίσκοι που τους αρέσει ο χορός: Ο βασιλιάς είναι ο Elvis κι αν πρέπει να διαλέξω δίσκο, διαλέγω το Elvis From Hawaii.

Δίσκοι που παραείναι έξυπνοι για μένα: Το Remain In Light. Για την ακρίβεια, όλοι οι δίσκοι του David Byrne, είτε με τους Talking Heads είτε οι προσωπικοί του -παραείναι ξερός κι εγκεφαλικός για μένα ο ήχος του.

Δίσκοι - πρότυπα του cool: Άαα... εδώ είναι πάρα πολλοί. Το Alladin Insane και το Low του David Bowie, το Freewheelin Bob Dylan και το Highway 61 Revisited του Bob Dylan, το Horses της Patti Smith κι ένα σωρό άλλα.

Δίσκοι που οι φίλοι μου δε μπορούν ν' αντέξουν: Έχω την εντύπωση ότι όταν ακούω φολκ για περισσότερο από μία ώρα, οι δικοί μου άνθρωποι στρέφουν το βλέμμα προς τον ουρανό με απόγνωση και ζητούν από τον θεό να τους δώσει δύναμη.

Δίσκοι που με βοηθούν να χαλαρώσω: Το Forever Changes των Love.

Δίσκοι που προσπαθώ να βρω το κουράγιο να τους μιλήσω: Το Bryter Lyter του Nick Drake.

Και δύο κατηγορίες που αποτελούν δική μου προσθήκη:

Δίσκοι - ένοχη απόλαυση: Θα μαζέψω όλο μου το θάρρος και θα το πω χωρίς (πολλή) ντροπή, το Appetite For Destruction των Guns and Roses.

Δίσκοι που νιώθω ένοχη επειδή δεν τους απολαμβάνω: Εντάξει, δεν είναι ότι με βαραίνουν οι ενοχές επειδή δε μ' αρέσει ένας δίσκος, πάντα όμως αναρωτιόμουν γιατί νιώθω δυσφορία ακούγοντας το Closer των Joy Division, ενώ οι άλλοι το θεωρούν αριστούργημα.

Κυριακή 26 Απριλίου 2015

ΓΙΑ ΜΙΑ ΧΟΥΦΤΑ ΒΙΝΥΛΙΑ

     Πριν λίγες μέρες διάβασα στη lifo ένα κείμενο της Χίλντας Παπαδημητρίου για την Record Store Day και θυμήθηκα πόσο μου είχε αρέσει το βιβλίο της "Για Μια Χούφτα Βινύλια" από τις εκδόσεις Μεταίχμιο και πόσο είχα ενθουσιαστεί μ' αυτό το κράμα High Fidelity και αστυνομικού μυθιστορήματος που βρίθει από οικείες αναφορές σε αγαπημένες μουσικές, ταινίες και τοποθεσίες του αθηναϊκού κέντρου. Αλλά πρώτα η υπόθεση: ο αστυνόμος Χάρης Νικολόπουλος, που ζει με τη δεσποτική μητέρα του και διαβάζει μετά μανίας αστυνομικά τσέπης, είναι "Ο Άνθρωπος Που Δεν Του Συμβαίνει Ποτέ Τίποτα", μέχρι που τελικά του συμβαίνει κάτι: του ανατίθεται η διαλεύκανση της δολοφονίας του συλλέκτη δίσκων βινυλίου Σταμάτη Παυλίδη και ξαφνικά βρίσκεται μπλεγμένος με μια ομάδα ανθρώπων που όλοι προσπαθούν κάτι να κρύψουν κι από κάτι να κρυφτούν, βρίσκοντας καταφύγιο στη μουσική και τις αναμνήσεις τους από τη χρυσή τους εποχή, όταν ήταν πραγματικά νέοι και άτρωτοι. Ανάμεσά τους είναι οι δύο ξαδέρφες του Χάρη: η εγωκεντρική Σόνια, που περνά τον χρόνο της ρίχνοντας τα ταρώ και καθαρίζοντας την αύρα της -εκτός κι αν συλλάβει κάποιο μεγαλεπήβολο σχέδιο, για να το παρατήσει μετά από λίγο- και η νευρωτική Τατιάνα, που μετά από παρατεταμένες σπουδές στο εξωτερικό προσγειώνεται ανώμαλα στην αδυσώπητη πραγματικότητα της Αθήνας. Ακόμα, έχουμε τον Φώντα, ιδιοκτήτη δισκάδικου και πρώην άντρα της Σόνιας, ο οποίος περιφέρει την πικρία και την αλαζονεία του από το σπίτι στο μαγαζί και πάλι πίσω, καπνίζοντας άφιλτρα ζιτάν και πίνοντας άπειρους καφέδες. Και βέβαια, υπάρχουν οι τακτικοί πελάτες του δισκοπωλείου, όπως ο Παντελής, που πιστεύει ακράδαντα ότι μετά από το '80 το ροκ πέθανε κι ο Ισίδωρος, που ποτέ δεν ακούει τους δίσκους του για να μην τους χαλάσει κι αναπολεί σε κάθε ευκαιρία την ένδοξη εκείνη στιγμή που απάντησε σωστά σε μια ερώτηση του Πετρίδη κι εκείνος του έδωσε συγχαρητήρια για τις μουσικές του γνώσεις.
     Σαν να τους ξέρω όλους αυτούς... σαν να' χω συναντήσει τέτοιους σκυθρωπούς τύπους που θεωρούν πως το γεγονός ότι γνωρίζουν όλη τη δισκογραφία του Frank Zappa τους δίνει το δικαίωμα να σνομπάρουν τους πάντες· κι αυτή τη νεοχίπισσα με την επιτηδευμένη συμπεριφορά και το ύφος αγέρωχης ανωτερότητας κάπου την έχω ξαναδεί -στην Αμοργό ίσως ή στην Ικαρία· όσο για τις ατέλειωτες διαφωνίες γύρω από τον καλύτερο δίσκο της χρονιάς και το αν ο τίτλος του πιο σκατόψυχου καλλιτέχνη ανήκει στον Μπόνο ή τον Μπομπ Ντύλαν, σίγουρα κάπου τις έχει πάρει τ' αυτί μου, μπορεί μάλιστα γι' αυτό το τελευταίο να' χω πει κι εγώ τη γνώμη μου (ο Μπόνο). Όλοι αυτοί λοιπόν οι ολοζώντανοι χαρακτήρες, οι λίγο- πολύ ανυπόφοροι και συνάμα λίγο- πολύ συμπαθητικοί τύποι, που παίρνουν γλυκά από τον Ασημακόπουλο και τρώνε σε ταβερνάκια στα Πετράλωνα, που αγαπούν τα φιλμ νουάρ και τους Μπιτλς και δυσκολεύονται πολύ να μεγαλώσουν, είναι οι ήρωες της Χίλντας Παπαδημητρίου, η οποία αφηγείται την ιστορία τους με πολλή τρυφερότητα και ακόμα περισσότερο χιούμορ, διανθίζοντάς τη με στίχους από αγαπημένα τραγούδια και θέτοντας κάθε τόσο το ερώτημα: "Μα είναι δυνατόν να σκοτώσει κανείς για μια χούφτα βινύλια;"


Πέμπτη 23 Απριλίου 2015

(ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΕ) ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΠΕΡΗΦΑΝΗ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΟΥ!

     Πριν από μερικά χρόνια, ένας συνάδελφος έλεγε ότι είμαστε άτυχοι, γιατί όταν ήμασταν μαθητές, οι καθηγητές έκαναν ό,τι ήθελαν και τώρα που είμαστε καθηγητές, οι μαθητές είναι που κάνουν ό,τι θέλουν. Εννοείται ότι το έλεγε για πλάκα, όμως όταν μπαίνει για τα καλά η άνοιξη και οι μέρες μαθημάτων φτάνουν στο τέλος τους, χωρίς ωστόσο να έχουν τελειώσει ακόμα, πιάνω τον εαυτό μου να ονειρεύεται άλλες εποχές, τότε που τα παιδιά φοβούνταν τον δάσκαλο και δεν έβγαζαν άχνα την ώρα του μαθήματος ή ακόμα πιο παλιά, τον καιρό που βασιλιάς της Ιουδαίας ήταν ο Ηρώδης... Εντάξει, δεν είπα να τα σκοτώσει κάποιος αλαζονικός ηγεμόνας, ούτε να ξαναγίνει ο καθηγητής το φόβητρο της τάξης, αλλά όταν τα βλέπω να με κοιτούν με απλανές βλέμμα που τρέχει οπουδήποτε αλλού εκτός από το μάθημα, όταν δε μπορούν να μείνουν ακίνητα ούτε δευτερόλεπτο και κυρίως όταν απαντούν άλλ' αντ' άλλων για πράγματα που έχουμε πει και ξαναπεί ένα σωρό φορές, μου' ρχεται να χτυπάω το κεφάλι μου στον τοίχο ή να τα παρατήσω και να πάω να γίνω θηριοδαμάστρια στο τσίρκο -εκεί τουλάχιστον θα μου δώσουν κι ένα μαστίγιο να κάνω τη δουλειά μου. Τέτοια ωραία σκεφτόμουνα και σήμερα, όταν ο από μηχανής αδερφός μου έστειλε αυτό που χρειαζόμουν: ένα γαλλικό νεοψυχεδελικό κομμάτι με τον τίτλο "Be Proud Of Your Kids"· και καθώς η φωνή της Melody Prochet μ' έκανε να σκέφτομαι χρωματιστά σύννεφα και ασημένια βροχή, έπαψα σιγά σιγά να βλέπω τους μαθητές σαν δαίμονες της Τασμανίας κι άρχισα να καμαρώνω τη ζωντάνια τους και την ανυπομονησία τους να τρέξουν προς τη ζωή, που τους καλεί έξω από τις πόρτες του σχολείου ...


Δευτέρα 20 Απριλίου 2015

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΜΕ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΤΟΥ

ραψωδία λ, στ. 171- 175/ 228- 249

"Γιε μου, πώς ήλθες ζωντανός σ' αυτό το ζοφερό σκοτάδι;
Δύσκολο όσοι ζουν να δουν τον κόσμο μας, και πώς!
Μεγάλοι μας χωρίζουν ποταμοί, φριχτά νερά,
ο ίδιος ο Ωκεανός, που ένας πεζός δεν το μπορεί
να τον περάσει, εκτός κι αν έχει πλοίο ακαταμάχητο. [...]"
Τόσα μου είπε, όμως κι εγώ, μέσα μου ταραγμένος,
θέλησα τον ίσκιο της ν' αγκαλιάσω, της πεθαμένης μάνας μου·
όρμησα τρεις φορές, ποθώντας να τη σφίξω επάνω μου,
και τρεις φορές μέσα απ' τα χέρια, σαν τη σκιά, σαν όνειρο,
μου πέταξε. Κάθε φορά και πιο πολύ έσφαζε ο πόνος την καρδιά μου,
ώσπου της μίλησα φωνάζοντας, με λόγια που πετούσαν σαν πουλιά:
"Μάνα μου, πώς δε στέκεις να σε πιάσω, που σε λαχταρώ;
Έλα, κι εδώ στον Άδη, δένοντας χέρια να σφιχταγκαλιαστούμε
οι δυο μας, παρηγοριά να βρούμε στον φριχτό μας θρήνο. [...]"
Έτσι της μίλησα κι η σεβαστή μου μάνα τότε μου αποκρίθηκε:
"Αλίμονο παιδί μου δύσμοιρο όσο κανείς άλλος στον κόσμο [...].
Αυτή είναι η μοίρα των βροτών, όταν κάποιος πεθαίνει:
δεν συγκρατούνε πια τα νεύρα του τις σάρκες και τα κόκαλά του·
όλα τους τα δαμάζει το μένος της πυράς
που λαμπαδιάζει, αφού η ζωή του φύγει κι αφήσει τα λευκά του οστά -
μόνο η ψυχή πάει, πέταξε, σαν όνειρο, και φτερουγίζει.
Ωστόσο είναι πια καιρός το φως να επιθυμήσεις,
και μην αργείς· μάθε κι αυτά, όλα που βλέπεις γύρω σου,
για να μπορείς να τα ιστορήσεις κάποτε στη γυναίκα σου."

μτφρ. Δ.Ν. Μαρωνίτης

Υ.Γ.: Μεταφέρω εδώ αυτούς τους στίχους της Οδύσσειας με τη σκέψη μου στον πατέρα μου και τη γιαγιά μου που έφυγε χθες, πλήρης ημερών, από κοντά μας.

Δωροθέα Λανγκ, "Μετανάστρια Μητέρα"


Παρασκευή 17 Απριλίου 2015

Η ΠΑΤΤΙ ΣΜΙΘ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΘΟΥΡΟ ΡΕΜΠΩ

     Ο Ρεμπώ ήταν ένας από τους αγαπημένους ποιητές της Πάττι Σμιθ, αν και η λέξη δε μου φαίνεται αρκετή για ν' αποδώσει τη σημασία που είχε για κείνη· ήταν το σταθερό σημείο αναφοράς της, το πρότυπό της και κατά κάποιο τρόπο ο φύλακας - άγγελός της. Πέρα από το ποίημα που είχε γράψει γι' αυτόν, έβλεπε στον ύπνο της ένα επαναλαμβανόμενο όνειρο, στο οποίο πήγαινε στη Χαράρ κι έβρισκε μέσα σε μια κατασκονισμένη βαλίτσα το μεγάλο, χαμένο έργο του ποιητή. Όπως αναφέρει στο βιβλίο της Just Kids, είχε ενθουσιαστεί με την ιδέα να πραγματοποιήσει αυτό το ταξίδι και να βρει το χαμένο χειρόγραφο, επειδή όμως κανείς άλλος δεν έβρισκε την ιδέα αρκετά καλή ώστε να τη χρηματοδοτήσει (λογικό· ακόμα και στα αμερικάνικα σέβεντις υπήρχαν ψήγματα λογικής) αρκέστηκε τελικά σ' ένα ταξίδι στη γενέτειρα του ποιητή, τη Σαρλβιλ, το οποίο περιγράφεται στο βιβλίο με πολλή συγκίνηση. Φαίνεται ότι αργότερα επανέλαβε το ίδιο ταξίδι, μιας και στο παρακάτω βίντεο, όπου απαγγέλλει το ποίημά της για τον Ρεμπώ, βρίσκεται πάλι στη Γαλλία, τη Σαρλβίλ και το Παρίσι, περπατά στους δρόμους που περπάτησε κι εκείνος και -με τον δικό της τρόπο- προσεύχεται γι' αυτόν.




Τρίτη 14 Απριλίου 2015

ΈΝΑΣ ΈΛΛΗΝΑΣ ΦΙΛΟΣ


     Σε μια πρόσφατη ανασκαφή στο ίντερνετ έπεσα πάνω σ' ένα πολύ σημαντικό εύρημα, μια φωτογραφία με τη λεζάντα: 

ΑΡΘΟΥΡΟΣ ΡΕΜΠΩ: ΠΟΡΤΡΕΤΟ ΤΟΥ CONSTANTINO SOTIRO ΣΤΟΥΣ ΚΗΠΟΥΣ ΤΟΥ ΡΑΟΥΦ ΠΑΣΑ, ΧΑΡΑΡ, 1883 

     Εννοείται ότι η περιέργειά μου πήρε φωτιά· ποιος ήταν αυτός ο τύπος του οποίου το ελληνοπρεπέστατο όνομα και η ακόμα πιο ελληνοπρεπής μουστάκα μαρτυρούσαν την καταγωγή του, ανεξάρτητα από  την εθνικότητα που μπορεί να αναγραφόταν στο διαβατήριό του; Κι ακόμα, πώς οι δρόμοι του διασταυρώθηκαν με αυτούς του Ρεμπώ και μάλιστα στην πιο περιπετειώδη περίοδο της ούτως ή άλλως περιπετειώδους ζωής του ποιητή; Όσα βρήκα ήταν λίγα, ωστόσο ιδιαίτερα ενδιαφέροντα. Ο Sotiro εργαζόταν στην εταιρεία εισαγωγών - εξαγωγών Bardey's and Co, με την οποία είχε υπογράψει συμβόλαιο και ο Ρεμπώ από τότε που βρισκόταν στο Άντεν. Ο Sotiro ήταν αυτός που τον υποδέχτηκε στα γραφεία της εταιρείας στη Χαράρ και φαίνεται ότι ανάμεσα τους αναπτύχθηκε μια κάποια φιλία ή έστω μια σχέση αμοιβαίας εκτίμησης, μιας και οι δύο άντρες αποφάσισαν να ταξιδέψουν στην ανεξερεύνητη περιοχή Ογκαντέν, στην ανατολική Αιθιοπία, με σκοπό, μετά την επιστροφή τους, ο Ρεμπώ να γράψει μια έκθεση κατατοπιστική για την περιοχή και στη συνέχεια να τη στείλει στο Παρίσι, στη Γαλλική Γεωγραφική ΕταιρείαΣτην έκθεση (μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ  -αν δηλαδή είστε από αυτούς που αγαπούν τον Ρεμπώ τόσο ώστε να διαβάζουν οτιδήποτε δικό του πέφτει στα χέρια τους) επαινούνται οι ικανότητες του Sotiro στις συνδιαλλαγές του με τις φυλές των ιθαγενών. Ο Ρεμπώ επισημαίνει ότι ήταν χάρη στη σοφία και τη διπλωματία του Sotiro που γύρισαν σώοι και αβλαβείς από το Ογκαντέν και δεν "κυνηγήθηκαν, χτυπήθηκαν και δολοφονήθηκαν" όπως οι ανταγωνιστές τους.
     Ο Ρεμπώ βέβαια δεν άργησε να εγκαταλείψει την εταιρεία Bardey's and Co και το εμπόριο καφέ, για να επιδοθεί σε άλλες, πιο επικερδείς και πιο ριψοκίνδυνες δραστηριότητες, όπως το εμπόριο όπλων. Φαίνεται όμως ότι οι δύο παλιοί συνάδελφοι διατήρησαν κάποια επαφή, γιατί όταν πια ο Ρεμπώ, βαριά άρρωστος, είχε μεταφερθεί στη Μασσαλία κι είχε υποστεί ακρωτηριασμό στο δεξί πόδι, ο Sotiro ήταν από τους λίγους που του έστειλαν ένα γράμμα συμπάθειας και συμπαράστασης. Αυτά λοιπόν είναι τα μόνα που μπόρεσα να βρω για τον Έλληνα που για λίγο συνέδεσε την τυχοδιωκτική του μοίρα με αυτή του Ρεμπώ, όταν ο Ρεμπώ ήταν ένας άλλος, και μαζί "σαν κακοτράχαλα παιδιά, του κεφαλιού τους κάνοντας, ρίχτηκαν μες στο σάλο τον άγριο των παλιρροιών".

Υ.Γ.1: Η τελευταία φράση είναι παραφρασμένοι στίχοι από το "Το Μεθυσμένο Καράβι", Αρθούρος Ρεμπώ, μτφρ. Αλέξανδρος Μπάρας.

Υ.Γ.2: Κάτι ακόμα ελληνικό για τον Αρθούρο Ρεμπώ, το παρακάτω τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι, σε στίχους Νίκου Γκάτσου.


Σάββατο 11 Απριλίου 2015

Ο ΛΑΜΠΡΟΣ

ΔΕΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ

ΤΟ ΕΣΠΕΡΑΣ ΤΗΣ ΛΑΜΠΡΗΣ

Και προβαίνει η Μαρία λίγη να πάρη
Δροσιά 'ς τα σωθικά τα μαραμένα·
Είναι νύκτα γλυκειά, και το φεγγάρι
Δε βγαίνει να σκεπάση άστρο κανένα·
Περίσσια, μύρια, 'ς όλη τους τη χάρη
Λάμπουν άλλα μονάχα, άλλα δεμένα·
Κάνουν και κείνα Ανάσταση  που πέφτει
Του ολόστρωτου πελάου μες 'ς τον καθρέφτη.

"Τα μαλλιά σέρνω 'ς τα λιγνά μου στήθη·
Δένω σταυρό τα χέρια· Ουράνια, θεία!
Πέστε Εκεινού, που σήμερα αναστήθη,
Να ελεηθή τη μαύρη τη Μαρία.
Μέρα είναι Αγάπης· Άδης ενικήθη·
Καίονται τα σπλάχνα, καίονται τα στοιχεία·
Και η πυρκαϊά του Κόσμου αναγαλλιάζει,
Και κατ' Αυτόν τη σπίθα της τινάζει. 

Ο Ουρανός Αλληλούϊα ηχολογάει·
Κατά την γην ερωτεμένος κλίνει·
Ζη του νερού και η στάλα όπου κολλάει
Σ' το ποτήρι· Αλληλούϊα εγώ κ' εκείνη.
Όταν η Πύλη ακούστηκε να σπάη, 
Τι χλαλοή 'ς τον κάτου κόσμο εγίνη;
Χαίρεται μέσα στην άβυσσο κι ασπρίζει·
Ο περασμός του Λυτρωτή σφυρίζει."

Ουμβέρτος Αργυρός, Ανάσταση

Τετάρτη 8 Απριλίου 2015

ΈΝΑ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΓΙΑ ΤΟΝ KURT COBAIN

     Στις 8 Απριλίου του 1994, βρέθηκε το νεκρό σώμα του αυτόχειρα Kurt Cobain στο σπίτι του στο Σιάτλ, κάνοντας τους έφηβους ανά τον κόσμο να θρηνούν και να γράφουν στα θρανία και τα βιβλία τους "Kurt Cobain RIP" και άλλα τέτοια που συνηθίζονται όταν ένας rock star πεθαίνει και μετατρέπεται αυτόματα σε μύθο. Ο τραγουδιστής των Nirvana ήταν ήδη νεκρός από τις 5 Απριλίου και η αιτία θανάτου του ήταν τραυματισμός από όπλο στο κεφάλι, ενώ επιπρόσθετα βρέθηκαν μεγάλες ποσότητες ηρωίνης και ηρεμιστικών στον οργανισμό του. Έκτοτε, έχουν ειπωθεί και γραφτεί πολλά για τους λόγους που τον οδήγησαν στην αυτοκτονία: το διαζύγιο των γονιών του, το bullying που υπέστη όταν ήταν στο σχολείο, η εξάρτηση από τα ναρκωτικά, η σχέση με τη γυναίκα του και βέβαια όλη αυτή η φήμη για την οποία δεν ήταν προετοιμασμένος και δε μπορούσε να τη διαχειριστεί. Στην πραγματικότητα, δε μπορούμε να ξέρουμε· κάθε περίπτωση αυτοχειρίας είναι μια βαθιά προσωπική απόφαση, είτε παρορμητική είτε κατασταλαγμένη, τους ακριβείς λόγους της οποίας μπορεί να μη γνωρίζει ούτε ο ίδιος ο δράστης, που ξέρει μόνο ότι δεν αντέχει άλλο τη ζωή.
     Όπως κι αν είναι, η πιο εμπεριστατωμένη δουλειά πάνω στη ζωή και τον θάνατο του Kurt Cobain είναι το ντοκιμαντέρ "Montage of Heck" του Brett Morgen, το οποίο θα προβληθεί από το δίκτυο HBO στις 4 Μαϊου. Είναι η πρώτη φορά που δίνεται σε κάποιον πλήρης πρόσβαση στα αρχεία του Cobain και της οικογένειάς του, παρέχοντας στο κοινό έναν ολόκληρο θησαυρό από home- videos, ανέκδοτα τραγούδια, αποσπάσματα ημερολογίων και έργα τέχνης του ίδιου του Cobain. Το ντοκιμαντέρ έχει ήδη παρουσιαστεί στο φεστιβάλ Sundance και έχει πάρει πολύ καλές κριτικές. Το περιμένουμε λοιπόν... (πηγή: www.rollingstone.com)



ΕΚΕΙΝΗ, ΈΧΕΙ ΛΟΥΣΤΕΙ ΣΤΟΝ ΉΧΟ

Εκείνη, έχει λουστεί στον ήχο
όπως ένα τσέλο ανοίγεται στη βροχή.
Και το μάννα πέφτει στον αμαρτωλό,
και το χιόνι πέφτει στον πεινασμένο.

Με τη γεύση του πόνου, εκείνη
μεταμορφώθηκε σε κρήνη. Ανάβλυσε,
όπως μία παρθένα θα αγαπήσει
και ο έρωτας θα προχωρήσει.

Μάζεψε, από τούτη την κρήνη, έρωτα
μέσα στις κάμαρές σου. Δίχως χαρά,
μα όπως το κρασί στις ψυχές αρμόζει
κι ένα παράθυρο ανοίγει τοίχους στη ζωή.

Φρανκ Ο' Χάρα, μτφρ. Γιάννης Λειβαδάς, εκδόσεις Ηριδανός



Κυριακή 5 Απριλίου 2015

Η ΛΙΣΤΑ ΒΙΒΛΙΩΝ ΤΟΥ MAD MEN

     
 Σήμερα το βράδυ θα προβληθεί στην Αμερική το πρώτο επεισόδιο του τελευταίου κύκλου της σειράς Mad Men. Υποθέτω ότι, αφού είδαμε την άνοδο και την πτώση του Don Draper, ήρθε η ώρα να δούμε και την πρόσκρουσή του στο έδαφος. Βέβαια, το "τι θα γίνει τελικά" δεν έχει τόση σημασία σ' αυτή τη σειρά· το βάθος των χαρακτήρων, που αναγκάζονται κάτω από το βάρος των ίδιων των επιλογών τους ν' αναθεωρήσουν τη ζωή τους και να υπομείνουν τον εαυτό τους, και η πιστή αναπαράσταση της εποχής, τόσο της αισθητικής της όσο και του πνεύματός της, θυμίζουν μυθιστόρημα -και το επικείμενο τέλος με κάνει να στενοχωριέμαι με τον ίδιο τρόπο που στενοχωριέμαι όταν φτάνω στις τελευταίες σελίδες ενός βιβλίου που με έχει απορροφήσει ολοκληρωτικά. Ωστόσο, η σχέση της σειράς με τη λογοτεχνία δε σταματά εδώ: υπάρχει άλλη μία, πιο προφανής σύνδεση κι αυτή είναι η συχνή εμφάνιση των ηρώων και κυρίως του πρωταγωνιστή με ένα βιβλίο ανά χείρας. Εννοείται ότι αυτό το στοιχείο δεν έχει περάσει απαρατήρητο από το ίντερνετ, όπου έχουν γραφτεί ένα σωρό για τα βιβλία που διαβάζουν οι Mad Men και τους πιθανούς συμβολισμούς που κρύβουν οι επιλογές τους. Όμως για ποιο λόγο οι δημιουργοί της σειράς παρουσιάζουν τόσο συχνά τους ήρωές τους να διαβάζουν βιβλία; Θα μπορούσε κανείς να πει ότι εκείνη την εποχή οι άνθρωποι διάβαζαν περισσότερο, αλλά δε νομίζω ότι ισχύει κάτι τέτοιο. Κοιτάζοντας κανείς τη λίστα που συγκρότησε η Βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης για τα βιβλία που κάνουν την εμφάνισή τους στη σειρά, καταλήγει ότι πρόκειται για έναν ακόμα τρόπο να δοθεί το στίγμα της εποχής, αφού τα περισσότερα εκδόθηκαν τη δεκαετία του '60 και πολλά απ' αυτά έγιναν τόσο δημοφιλή που γρήγορα μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο. Ίσως όμως να υπάρχει ένας επιπρόσθετος λόγος, ειδικά για την περίπτωση του Don Draper, που είναι ο πιο αδηφάγος αναγνώστης μεταξύ των ηρώων: πιθανώς, το εύρος των επιλογών του να είναι ένα ακόμα μέσο για να υπογραμμιστεί η πολυπλοκότητα της ψυχοσύνθεσής του.
     Ας δούμε λοιπόν τι διάβαζαν οι άνθρωποι τη δεκαετία του εξήντα στη Νέα Υόρκη και κατ' επέκταση, λίγο - πολύ, σ' όλον τον δυτικό κόσμο, αφού, είτε το θέλουμε είτε όχι, όσον αφορά στην ποπ κουλτούρα, η Αμερική είναι που δίνει τον τόνο. Πιστεύω ότι τα βιβλία της λίστας χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: όσα εκδόθηκαν εκείνη την εποχή, έγιναν εξαιρετικά δημοφιλή και μετά ξεχάστηκαν, όσα εκδόθηκαν τότε και κατάφεραν να γίνουν κλασικά και όσα ήταν ήδη κλασικά. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν βιβλία που κατά κύριο λόγο δεν έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά αλλά έχουμε δει την κινηματογραφική τους μεταφορά. Ανάμεσά τους, εκείνο που τράβηξε πρώτο την προσοχή μου είναι το"The Fixer" (1966) του Bernard Malamud, με θέμα την άδικη φυλάκιση ενός Εβραίου στην τσαρική Ρωσία. Το βιβλίο μετατράπηκε στην ομώνυμη ταινία με τον Άλαν Μπέιτς, η οποία προβλήθηκε στην Ελλάδα με τον τίτλο "Ο Άνθρωπος Από Το Κίεβο" και παρ' όλο που έχω να τη δω από τότε που ήμουν παιδί, έχει εντυπωθεί μέσα μου με έναν τρόπο που λίγες ταινίες το έχουν καταφέρει.  Ακόμα ένα χαρακτηριστικό βιβλίο είναι το "Exodus" (1958) του Leon Uris, το οποίο αναφέρεται στην εγκατάσταση των Εβραίων στην Παλαιστίνη. Έκανε τεράστια επιτυχία στην Αμερική και λίγα χρόνια αργότερα γυρίστηκε σε ταινία από τον Όττο Πρέμινγκερ με πρωταγωνιστή τον Πολ Νιούμαν. Ήταν τόσο δημοφιλές ανάγνωσμα, που λέγεται ότι διαμόρφωσε τη στάση του μέσου Αμερικάνου για τους Εβραίους και το ζήτημα της Παλαιστίνης, αν και σήμερα θεωρείται από πολλούς καθαρή προπαγάνδα. Άλλο ένα βιβλίο του ίδιου συγγραφέα, πάλι με πολιτικό περιεχόμενο, είναι το "Topaz" (1967), το οποίο επίσης μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με σκηνοθέτη τον Άλφρεντ Χίτσκοκ. Το βιβλίο, που αναφέρεται στο ψυχροπολεμικό περιστατικό της εγκατάστασης σοβιετικών πυραύλων στην Κούβα, έγινε και αυτό best seller, μόνο που η επιτυχία του ήταν σύντομη. Την ίδια χρονιά, best seller ήταν και το "Rosemary's Baby" του Ira Levin, γνωστό σε μας από την  πολύκροτη ταινία του Πολάνσκι. Και φυσικά δε μπορώ να μην αναφερθώ σε ένα εξαιρετικά πετυχημένο βιβλίο των σίξτις, το "Valley Of The Dolls" (1966) της  Jacqueline Susann, το οποίο αναφερόταν σε θέματα -ταμπού για την εποχή, όπως η έκτρωση, η ομοφυλοφιλία και η ψυχική ασθένεια. Εννοείται ότι γυρίστηκε και αυτό σε ταινία, ένα χρόνο αργότερα.
     Τώρα, στην κατηγορία των βιβλίων που εκδόθηκαν τη δεκαετία του εξήντα και έκτοτε θεωρούνται κλασικά, θα τοποθετούσα οπωσδήποτε το "Το Σύνδρομο Πόρτνοϊ" (1969) του Philip Roth, το οποίο περιγράφει με απολαυστικό αυτοσαρκασμό τις σεξουαλικές εμμονές ενός τριαντάρη Νεοϋορκέζου. Άλλο ένα σημαντικό μυθιστόρημα της λίστας είναι " Η Συλλογή Των 49 Στο Σφυρί" (1966) του Thomas Pynchon, από το έργο του οποίου δεν έχω διαβάσει τίποτα, όμως αφότου είδα το "Έμφυτο Ελάττωμα" θέλω οπωσδήποτε να διαβάσω ή έστω να προσπαθήσω να διαβάσω κάτι, όσο χαοτική κι αν είναι η πλοκή του. Ανάμεσα στα βιβλία των Mad Men υπάρχουν και κάποιες ποιητικές συλλογές, όπως το "Meditations In An Emergency" (1957) του Frank O' Hara, ενός έντονα ιδιοσυγκρασιακού Νεοϋορκέζου  ποιητή που αξίζει να γνωρίσει κανείς. Μπορούμε νομίζω σ' αυτή την κατηγορία να εντάξουμε και το "Ο Κατάσκοπος Που Γύρισε Από Το Κρύο" (1963), το κατασκοπικό μυθιστόρημα που καθιέρωσε τον John Le Carre και θεωρείται πια κλασικό. Κλασική θεωρείται και η ομώνυμη ταινία του 1965 με τον Richard Burton  στον πρωταγωνιστικό ρόλο.
     Στο τέλος, τα βιβλία που διαβάζονταν και τη δεκαετία του εξήντα και διαβάζονται και σήμερα και θα διαβάζονται πάντα, γιατί είναι αριστουργήματα: Μεταξύ άλλων, "Η Βουή Και Η Αντάρα" του William Faulkner, "Οι Περιπέτειες του Τομ Σόγιερ" του Mark Twain, "Ο Εραστής Της Λαίδης Τσάτερλι" του D.H. Lawrence, "Ο Φρανκενστάιν" της Mary Shelley κι ένα βιβλίο που θα' θελα πολύ να διαβάσω αλλά δεν ξέρω αν θα τα καταφέρω, μιας και πάντα νιώθω κάτι σαν δέος για τόσο σημαντικά βιβλία , "Η Κόλαση" του Δάντη.
     Όση ώρα γράφω αυτό το ποστ (και είναι πολλή, ούτε εργασία να έγραφα), αναρωτιέμαι τι νόημα έχει όλο αυτό για κάποιον που δε βλέπει τη σειρά· τώρα όμως που διαβάζω όσα έχω γράψει και διαπιστώνω την ποικιλία σε ύφος και σε θεματολογία (όχι όμως και σε εθνικότητα, μιας και η λίστα περιλαμβάνει σχεδόν εξ ολοκλήρου Αμερικάνους συγγραφείς), διαπιστώνω ότι περιέχει αρκετούς τίτλους βιβλίων και ταινιών που προσφέρονται για διερεύνηση. Αρκεί βέβαια να εμπιστεύεται κανείς τον Don Draper και τις επιλογές του, πράγμα που δε θα' πρεπε να κάνει κάποιος σε καμία περίπτωση, εκτός κι αν μιλάμε για βιβλία.


Τετάρτη 1 Απριλίου 2015

Ο ΑΝΤΡΕΪ ΤΑΡΚΟΦΣΚΙ ΤΟ 1980




























     Πριν λίγες μέρες ανακάλυψα αυτό το τόσο όμορφο tumblr, με φωτογραφίες και άλλα ντοκουμέντα από τη ζωή του Ταρκόφσκι γενικότερα, και τα γυρίσματα των ταινιών του ειδικότερα. Το εσωτερικό φως του Ταρκόφσκι, η ποιητική άλως που τον περιβάλλει, φαίνεται να μεταμορφώνει καθετί που αναφέρεται σ' εκείνον σε μια σκηνή ονειρική, κάτι που είναι και δεν είναι του κόσμου τούτου. Και πιο πολύ αυτή η φωτογραφία, για την οποία δεν έχουμε άλλη πληροφορία, παρά μόνο ότι τραβήχτηκε το 1980. Ίσως στην Ιταλία, όπου ζούσε εκείνη την εποχή ή ίσως σε κάποιο ταξίδι στη Βόρεια Αφρική. Θα προτιμούσα βέβαια, σε ένα παράλληλο 1980, κατασκευασμένο εξ ολοκλήρου στο μυαλό μου, ο σκηνοθέτης να έχει επισκεφθεί τα γυρίσματα μιας ταινίας του συναδέλφου και φίλου του, Παρατζάνοφ και οι έκπληκτοι ηθοποιοί που παραμονεύουν πίσω από την πύλη ν' αναρωτιούνται για τον ξένο που εμφανίστηκε ξαφνικά στο σκηνικό τους.