Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου 2013

ΕΜΙΛΥ ΝΤΙΚΙΝΣΟΝ

Με κατηγόρησε - η Ψυχή μου - Και δειλίασα -
Σαν Διαμαντένιες Γλώσσες να είχανε ορμήσει
Με κατηγόρησαν οι πάντες - και μειδίασα -
Εκείνο το Πρωί - ήταν Φίλος μου - η Ψυχή μου -

Την εύνοιά της έχεις - όταν Αποστρέφεσαι
Τεχνάσματα του Χρόνου - ή των Ανθρώπων -
Αλλ' αν σε Αποστραφεί - πιο εύκολα ένα δάχτυλο
Εσμαλτωμένο με Φωτιά θα τ' άντεχες -

Έμιλυ Ντίκινσον, Το Ανεξάντλητα Σημαίνον, Εκδόσεις Ιδεόγραμμα

ana teresa barboza

Παρασκευή 27 Δεκεμβρίου 2013

ΟΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΕΙΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

     Σήμερα έχω λίγο κυνική διάθεση, γι' αυτό κάνω αυτή την ανάρτηση. Εντάξει, όχι πραγματικά κυνική, κάπως σαν του Άντριαν Μολ, που σε ανάλογη περίσταση απλώς πήγε με κόκκινες (αντί για μαύρες) κάλτσες στο σχολείο... Δε θυμάμαι πού βρήκα την παρακάτω εικόνα, συμφωνώ όμως απόλυτα με τις οδυνηρές διαπιστώσεις που καταγράφει, παρ' όλο που την τελευταία δεν μπορώ ακόμα να την προσυπογράψω - πάλι καλά!


Δευτέρα 23 Δεκεμβρίου 2013

ΣΧΟΛΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ

     Σήμερα, στα περισσότερα δημοτικά και νηπιαγωγεία, τα παιδάκια έχουν γιορτή. Υποθέτω ότι δεν έχουν αλλάξει ιδιαίτερα τα πράγματα με το πέρασμα των χρόνων: μερικά ντύνονται Αγία Οικογένεια, Βοσκοί και Μάγοι (πρώτοι ρόλοι), τα υπόλοιπα γίνονται Αγγελάκια κι Αστεράκια (δεύτεροι ρόλοι) και όλα μαζί τραγουδάνε χριστουγεννιάτικα τραγούδια, κάπως σαν το παρακάτω βίντεο. Εντάξει, όχι ΑΚΡΙΒΩΣ σαν το παρακάτω βίντεο, γιατί εδώ η γιορτή παίρνει άλλη τροπή: ένα αγγελάκι, συνεπαρμένο προφανώς από το πνεύμα των Χριστουγέννων (ε, εδώ που τα λέμε, πρέπει να ήταν και λίγο ζαβό) τραγουδά με ΌΛΗ του τη δύναμη και γίνεται το επίκεντρο της γιορτής! Το βίντεο είναι πραγματικά ξεκαρδιστικό! Όταν μου το έδειξε πρώτη φορά η φίλη μου η Χριστίνα, πριν δύο χρόνια, γελούσαμε ασταμάτητα κι όταν επιτέλους ηρεμήσαμε, αποφασίσαμε ότι ήταν το πιο αστείο βίντεο στο ίντερνετ. Βέβαια, μετά η συζήτηση πήγε αλλού: αν ήταν το δικό σου παιδί και μετά το τέλος της γιορτής σε ρωτούσε πώς σου φάνηκε, τι θα απαντούσες; "Μπράβο αγάπη μου, ήσουν καταπληκτική"; (ψέμα), "Μπράβο αγάπη μου, ήσουν καταπληκτική, τους διασκέδασες όλους πάρα πολύ"; (μισή αλήθεια και κάπως ειρωνικό) ή μήπως "Τι θα'λεγες αντί για τη χορωδία να γραφτείς στις χειροτεχνίες;" (υπεκφυγή αλλά αρκετά ρεαλιστικό). Εσείς τι λέτε;


Σάββατο 21 Δεκεμβρίου 2013

ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΈΡΧΟΝΤΑΙ ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΤΟ ΧΡΟΝΟ

     Πολλές φορές τα κινούμενα σχέδια που έχουν να κάνουν με τα Χριστούγεννα (ειδικά τα αμερικάνικα και ειδικά του Ντίσνεϊ) είναι γλυκερά και διδακτικά: προσπαθούν να εκβιάσουν το συναίσθημα και να εξυμνήσουν τις αξίες της οικογένειας, της αγάπης και δεν ξέρω τι άλλο. Αφόρητες κοινοτοπίες, που λέει και μια φίλη, βαρεμάρα σκέτη! Υπάρχουν όμως και κάποια που ξεφεύγουν από τον κανόνα, όπως το παρακάτω, σούπερ κεφάτο φιλμάκι, που έρχεται από το μακρινό 1936! Ξεκινά με τα παιδάκια στο ορφανοτροφείο, τα οποία περιμένουν όλο χαρά τα δώρα από τον Άγιο Βασίλη, αυτά όμως διαλύονται αμέσως και τα μικρά μένουν να κλαίνε απαρηγόρητα... Κανονικό μελό δηλαδή, ώσπου... κάνει την εμφάνισή του ο τρομερός καθηγητής Grampy και τα αλλάζει όλα! Να' ναι η άγκυρα που ρίχνει για να παρκάρει το όχημά του; Να' ναι ο γλόμπος που κρατάει πάνω από το κεφάλι του, ως άλλος Κύρος Γρανάζης μέχρι να του έρθει μια καλή ιδέα; Να' ναι τα καταπληκτικά παιχνίδια που κατασκευάζει για τα παιδιά; Ό, τι κι αν είναι, στο τέλος σου'χει φτιάξει τη διάθεση τόσο πολύ, που σου'ρχεται ν' αρχίσεις να τραγουδάς κι εσύ "Christmas comes but once a year, now it's here, now it's here..."


Πέμπτη 19 Δεκεμβρίου 2013

ΟΝΟΜΑΤΑ

Ελίζα ήταν τ' όνομά της μόνο για λίγες εβδομάδες
τότε που ήταν μωρό.
Ελίζα, Λίλη. Σύντομα της το άλλαξαν σε Λιλ.

Κατόπιν, στο φούρνο που δούλευε, έγινε η δεσποινίς Στιούαρτ
και ύστερα "αγάπη μου", "λατρεία μου", μητέρα.

Στα τριάντα της που χήρεψε ξαναγύρισε στη δουλειά
ως κυρία Χαντ. Εντωμεταξύ η κόρη της μεγάλωσε,
παντρεύτηκε και γέννησε ένα παιδί.

Τώρα πια ήταν η γιαγιά.
"Όλοι με φωνάζουν γιαγιά" έλεγε στους πελάτες.
Και πράγματι έτσι τη φώναζαν οι φίλοι, οι καταστηματάρχες
της γειτονιάς και ο γιατρός της.

Στο θάλαμο γερόντων στο νοσοκόμειο
συνήθιζαν να φωνάζουν τους ασθενείς με τα μικρά τους ονόματα.
Τους είπαμε: "Λιλ" ή "Γιαγιά".
Αλλά κανένα από αυτά τα ονόματα
δεν ήταν στο φάκελό της.
Κι έτσι σ' αυτές τις τελευταίες μέρες της, της πίκρας και της ανημποριάς,
ξανάγινε για μια και τελευταία φορά η Ελίζα.

Wendy Cope, Serious Concerns, Faber and Faber




Υ.Γ.: Το ποίημα αυτό είναι αφιερωμένο στη μνήμη της αγαπημένης μου γιαγιάς, που μας άφησε χθες, πλήρης ημερών.

Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου 2013

ΈΡΧΟΝΤΑΙ ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ!

Τον τελευταίο καιρό ήμουν τόσο απορροφημένη από τα δικά μου, που δεν κατάλαβα ότι τα
Χριστούγεννα κοντεύουν. Τώρα όμως... τώρα δεν κρατιέμαι! Φέρτε μου μελομακάρονα και χριστουγεννιάτικα δέντρα και στολισμένες βιτρίνες! Βέβαια, μου πέφτει βαρύ που φέτος δεν έχει δώρο Χριστουγέννων, αλλά η διάθεσή μου παραμένει χριστουγεννιάτικη, σε σημείο που σκέφτομαι να φτιάξω τα μαλλιά μου όπως στη διπλανή φωτογραφία -αλλά άσε, δε βολεύουν στον ύπνο, δε θα μπορώ ν'αλλάξω πλευρό, καλύτερα να τα ανεμίζω πέρα δώθε, καθώς θα χοροπηδώ τραγουδώντας "έρχονται τα Χριστούγεννα!", ακριβώς όπως η Μις Πίγκυ στο παρακάτω βίντεο.




Σάββατο 14 Δεκεμβρίου 2013

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΩΝ ΣΕ ΚΟΜΙΚΣ

     Αν βαριέστε να διαβάσετε ένα ογκώδες ιστορικό βιβλίο, όπως "Η Ιστορία του Λαού των Ηνωμένων Πολιτειών", μπορείτε να το διαβάσετε σε μορφή κόμικς, από τις εκδόσεις Αιώρα (ρίξτε μια ματιά εδώ). Αν πάλι η διάσπαση προσοχής λόγω internet έχει φτάσει σε τόσο μεγάλο βαθμό που δε μπορείτε να διαβάσετε ούτε κόμικς, δείτε το παρακάτω βίντεο, όπου ο ηθοποιός Βίγκο Μόρτενσεν (που μπορεί να είναι ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών κι γενικότερα ένας καλός ηθοποιός, αλλά σ' αυτό το βίντεο η φωνή του με αποκοιμίζει) παρουσιάζει συνοπτικά την άνοδο της αμερικάνικης αυτοκρατορίας, σε συνδυασμό με την προσωπική πορεία συνειδητοποίησης του Howard Zinn, από στρατιώτη στην πολεμική αεροπορία στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, σε κορυφαίο Ιστορικό και πολιτικό ακτιβιστή του 20ου αιώνα.


Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου 2013

WOBBLIES

     H απεργία που κατέληξε στη σφαγή του Λάντλοου, είχε οργανωθεί από τους Wobblies, ή αλλιώς
τους Βιομηχανικούς Εργάτες του Κόσμου, το θρυλικό εργατικό σωματείο των ΗΠΑ. Ποιοι ήταν όμως οι Wobblies και τι ήταν αυτό που έκανε το σωματείο τους τόσο διαφορετικό από οποιοδήποτε άλλο; Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή... Στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν στην Αμερική συνέρρεαν μετανάστες από όλο τον κόσμο για να χτίσουν το αμερικάνικο όνειρο, οι συνθήκες εργασίας ήταν άθλιες και οι μισθοί πάρα πολύ χαμηλοί. Τα συνδικάτα που προάσπιζαν τα δικαιώματα των εργαζομένων εκπροσωπούσαν μόνο τους λευκούς άνδρες και η ηγεσία τους συναλλασσόταν με τους εργοδότες. Μέσα σ' αυτή την κατάσταση, τον Ιούνιο του 1905, στο Σικάγο, 200 ριζοσπαστικά μέλη εργατικών σωματείων από κάθε μέρος των Ηνωμένων Πολιτειών, ίδρυσαν τους Βιομηχανικούς Εργάτες του Κόσμου, ένα εργατικό σωματείο, στο οποίο μπορούσαν να συμμετέχουν ισότιμα όλοι οι εργάτες, ανεξαρτήτως φυλής, φύλου και εργασιακής εξειδίκευσης.
     Πολύ γρήγορα οι "Wobblies" - όπως αποκαλούνταν για κάποιο ανεξήγητο λόγο - έγιναν απειλή για το κράτος. Η μαχητικότητά τους, η επιμονή τους, η ικανότητά τους να κινητοποιούν χιλιάδες εργάτες κάθε φορά που χρειαζόταν (το ίδιο το σωματείο δεν αριθμούσε ποτέ συγχρόνως πάνω από 5.000 με 10.000 εγγεγραμμένα μέλη) και κυρίως η αστείρευτη ενέργεια που χρησιμοποιούσαν για να ταξιδεύουν παντού, να συζητούν, να γράφουν και να τραγουδούν επαναστατικά τραγούδια, έκαναν το σύστημα να τους πολεμά με κάθε μέσο: τα δικαστήρια, την αστυνομία, το στρατό, τις εφημερίδες, ακόμα και με πληρωμένους μπράβους. Απαγόρευαν τις ομιλίες τους, τους ξυλοκοπούσαν, τους συλλάμβαναν, τους φυλάκιζαν, σε κάποιες περιπτώσεις τους άλειφαν με πίσσα και πούπουλα! Τίποτε απ' αυτά όμως δεν πτοούσε το ηθικό των Βιομηχανικών Εργατών του Κόσμου...Πολλές φορές οι απεργίες που οργάνωναν ήταν νικηφόρες, όπως στο Λόρενς της Μασαχουσέτης, το 1912, ενώ άλλες φορές η ήττα ήταν οδυνηρή, όπως στην περίπτωση του Λάντλοου. Ωστόσο, συνέχιζαν ν' αγωνίζονται με αμείωτο δυναμισμό για τη χειραφέτηση της εργατικής τάξης, τη δικαιοσύνη και την αξιοπρέπεια. Ακόμα κι όταν με τα χρόνια, μετά από πολλές διώξεις, φυλακίσεις και εκτελέσεις κατάφεραν ν' αποδυναμώσουν εντελώς το σωματείο, δεν κατόρθωσαν να μειώσουν τη μαχητικότητα και τη ζωντάνια των μελών του, όπως μπορείτε να διαπιστώσετε βλέποντας στο παρακάτω ντοκιμαντέρ τα πρόσωπα των υπερηλίκων μελών των Wobblies να λάμπουν όταν μιλούν για τους εργατικούς αγώνες. Ίσως είναι αυτό που παρατηρεί ο Howard Zinn στην Ιστορία του Λαού των Ηνωμένων Πολιτειών, ότι δηλαδή "για το ανθρώπινο γένος το κάλεσμα της Αδελφοσύνης είναι πιο ισχυρό από κάθε φόβο για ταλαιπωρία, παρά τις προσπάθειες που καταβάλλουν επί 6.000 χρόνια αυτοί που διαφεντεύουν τις ζωές μας για να το ξεριζώσουν από μέσα μας".


Υ.Γ. Και γι' αυτό το post, οι πληροφορίες αντλήθηκαν κυρίως από το βιβλίο του Howard Zinn "Η Ιστορία του Λαού των Ηνωμένων Πολιτειών". Αν όμως δεν έχετε όρεξη για ιστορικό βιβλίο, ή αν απλώς σας αρέσουν τα κομικς, μπορείτε να διαβάσετε το εξαιρετικό graphic novel "The Wobblies" από τις εκδόσεις ΚΑΨΙΜΙ.

Τρίτη 10 Δεκεμβρίου 2013

Η ΣΦΑΓΗ ΤΟΥ ΛΑΝΤΛΟΟΥ

     Σε κάποια από τα πρώτα post αυτού του blog, είχα κάνει ένα αφιέρωμα στον Woody Guthrie κι ένα από τα τραγούδια που είχα ανεβάσει ήταν το "The Ludlow Massacre". Δεν ήξερα σε ποιο γεγονός αναφερόταν το τραγούδι, ώσπου μια φίλη άρχισε να μου μιλάει για τη σφαγή του Λάντλοου, τον Λούη Τίκα και τους Wobblies. Τίποτε απ' αυτά δε μου ήταν γνωστό, οπότε αποφάσισα να μάθω περισσότερα, ξεκινώντας την αναζήτηση από το internet. Το πρώτο πράγμα που βρήκα ήταν ένα σύντομο βίντεο με τον Howard Zinn να λέει ότι, όταν άκουσε το τραγούδι του Woody Guthrie για τη σφαγή του Λάντλοου, επηρεάστηκε τόσο, που άρχισε αμέσως την έρευνα στα ράφια της βιβλιοθήκης -κι αυτή η έρευνα κατέληξε στη διπλωματική του εργασία για το μεταπτυχιακό του στο Κολούμπια. Μόνο και μόνο το ότι ο Howard Zinn είχε ασχοληθεί με τη σφαγή του Λάντλοου ήταν για μένα αρκετό, γιατί, αν δεχτούμε αυτό που λεει ο Σάλιντζερ στο "Φύλακα στη Σίκαλη", ότι δηλαδή "γνώρισμα του ανώριμου ανθρώπου είναι πως θέλει να πεθάνει ευγενικά για μια υπόθεση, γνώρισμα του ώριμου ανθρώπου είναι πως θέλει να ζήσει ταπεινά γι' αυτήν", τότε ο Howard Zinn είναι ο ήρωάς μου. Για το παρακάτω κείμενο, λοιπόν, που μιλάει για τη σφαγή του Λάντλοου, έχω αντλήσει τις πληροφορίες από το βιβλίο του Howard Zinn "H Ιστορία του Λαού των Ηνωμένων Πολιτειών", που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Αιώρα. Ήταν δώρο του πατέρα μου για τα περσινά Χριστούγεννα κι είναι τώρα ένα από τα πιο πολύτιμα βιβλία στη βιβλιοθήκη μου.


     Το Σεπτέμβριο του 1913, 11.000 ανθρακωρύχοι, κυρίως ελληνικής, ιταλικής και σερβικής καταγωγής, που δούλευαν σε μια εταιρεία της οικογένειας Ροκφέλερ στο Νότιο Κολοράντο, κατέβηκαν σε απεργία, με αφορμή το φόνο ενός ηγέτη τους. Από την αρχή της απεργίας, έγινε έξωση στους απεργούς από τα σπίτια τους, οπότε έστησαν σκηνές στους παρακείμενους λόφους και συνέχισαν από εκεί τον αγώνα τους. Για να τους αντιμετωπίσει, ο Ροκφέλερ προσέλαβε μπράβους από το πρακτορείο Baldwin -Felts Detective Agency, οι οποίοι επιτέθηκαν στους απεργούς με πολυβόλα, χωρίς όμως να καταφέρουν να σταματήσουν την απεργία. Οι απεργοί συνέχισαν τον αγώνα τους και μάλιστα κατάφεραν να αναχαιτίσουν ένα θωρακισμένο τρένο που μετέφερε απεργοσπάστες. Μετά από αυτό, ο κυβερνήτης του Κολοράντο αποφάσισε να φέρει την Εθνοφρουρά κι ο Ροκφέλερ συμφώνησε να πληρώνει τους μισθούς της. Τα μέλη της Εθνοφρουράς χτυπούσαν τους απεργούς και τους συλλάμβαναν κατά εκατοντάδες, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Όταν πέρασε ακόμα κι ο σκληρός χειμώνας του 1913- 1914, έγινε φανερό ότι χρειάζονταν άλλου είδους μέτρα για να μπει ένα τέλος στην απεργία.
     Τον Απρίλιο του 1914, ένα πολυβόλο της Εθνοφρουράς άρχισε να χτυπά τις σκηνές του καταυλισμού Λάντλοου, του μεγαλύτερου καταυλισμού των απεργών, όπου διέμεναν περισσότερα από 1.000 άτομα, άντρες, γυναίκες και παιδιά. Οι απεργοί αντεπιτέθηκαν αλλά ο αρχηγός τους, ο Κρητικός Λούης Τίκας, αφού πείστηκε με δόλο να συναντήσει στρατιώτες της Εθνοφρουράς προκειμένου να διαπραγματευτεί μαζί τους, δολοφονήθηκε με άγρια χτυπήματα. Το βράδυ, τα μέλη της Εθνοφρουράς μπήκαν στον οικισμό με πυρσούς και έβαλαν φωτιά. Οι οικογένειες των απεργών κατέφυγαν στους γύρω λόφους, ενώ 13 άτομα σκοτώθηκαν από τους πυροβολισμούς. Την επόμενη μέρα, ένας εργάτης που περνούσε τηλεφωνικά καλώδια στην ερειπωμένη περιοχή του Λάντλοου, ανασήκωσε ένα σιδερένιο κάλυμα που σκέπαζε ένα λάκκο και ανακάλυψε τα απανθρακωμένα πτώματα 11 γυναικών και 2 παιδιών.
     Τα νέα διαδόθηκαν γρήγορα και στην περιοχή κατέφθασαν οπλισμένοι ανθρακωρύχοι, οι οποίοι κατέστρεψαν τα ορυχεία, σκότωσαν τους φύλακες και ανατίναξαν τις στοές. Αρκετοί στρατιώτες που είχαν διαταγή να μεταβούν στην περιοχή για να καταπνίξουν τις ταραχές, αρνήθηκαν να πάνε, δηλώνοντας ότι δε θα συμμετάσχουν στη δολοφονία παιδιών και γυναικών, ενώ σ' όλη τη χώρα γίνονταν διαδηλώσεις. Το αίτημα του κυβερνήτη του Κολοράντο για αποστολή ομοσπονδιακών στρατευμάτων με σκοπό την καταστολή της απεργίας, έγινε δεκτό. Μόλις κατέφθασαν τα στρατεύματα, η απεργία άρχισε να διαλύεται. 66 άνδρες, γυναίκες και παιδιά είχαν σκοτωθεί. Κανένας εθνοφρουρός ή φρουρός των ορυχείων δεν κατηγορήθηκε ποτέ για τους φόνους αυτούς.
     Αυτή ήταν η σφαγή του Λάντλοου, που έγινε τραγούδι από τον Γούντι Γκάθρι και έδωσε το θέμα στον Χάουαρντ Ζιν για τη διπλωματική του εργασία. Μια απεργία που έληξε άδοξα και τραγικά, όπως γίνεται με τους περισσότερους αγώνες. Δεν ήταν όμως μάταιη, όπως μάταιος δεν είναι κανένας αγώνας, ειδικά όταν συνεχίζει να εμπνέει τα καλύτερα μυαλά των επόμενων γενιών.

Κυριακή 8 Δεκεμβρίου 2013

ΕΜΙΛΥ ΝΤΙΚΙΝΣΟΝ

Είμαι ο Κανένας! Εσύ είσαι ποιος;
Είσαι - κι εσύ - Κανένας;
Τότε μαζί ζευγάρι κάνουμε!
Και μη μιλάς! μήπως μας εξορίσουν - ξέρεις!

Τι βαρετό - νά'σαι - ο Κάποιος!
Πόσο δημόσιο - ένα βατράχι ας πούμε κάπως -
Που τ' όνομά του - έναν Ιούνη ατέλειωτο - κοάζει -
Σ' έναν Λασπότοπο που το θαυμάζει!

Έμιλυ Ντίκινσον, Το Ανεξάντλητα Σημαίνον, Εκδόσεις Ιδεόγραμμα


























Eddie Constantine και Anna Karina (Alphaville, Jean Luc Godard)

Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου 2013

ΓΙΑ ΤΙΣ ΒΡΟΧΕΡΕΣ ΔΕΥΤΕΡΕΣ...

Επειδή τις Δευτέρες - και μάλιστα τις βροχερές - δεν έχουμε πολλούς λόγους να χαμογελάμε, ορίστε ένα βίντεο που θα σας φτιάξει τη διάθεση...



Σάββατο 30 Νοεμβρίου 2013

Ο ΠΕΜΠΤΟΣ BEATLE


     Πώς θα ήταν άραγε η μουσική χωρίς τους Beatles; Πώς θα ήταν τα '60s και το swinging London χωρίς αυτούς; Κι ακόμα, πώς θα ήταν οι ίδιοι οι Beatles χωρίς τον Brian Epstein ή αλλιώς τον πέμπτο beatle; Το πιθανότερο είναι ότι, αν ο Epstein δεν είχε πιστέψει τόσο σ'αυτούς, αν δεν είχε προσπαθήσει να τους κλείσει συμβόλαιο με δισκογραφική, παρά τις απανωτές απορρίψεις όλων σχεδόν των εταιρειών, κι αν δεν είχε επιμεληθεί την εμφάνισή τους, δίνοντάς τους το χαρακτηριστικό στυλ με τα κοστούμια και τα μακριά μαλλιά, οι Beatles σήμερα θα ήταν άγνωστοι. Την ιστορία αυτού του ανθρώπου, λοιπόν, που είδε στους άσημους Beatles από το Λίβερπουλ το συγκρότημα που σε λίγα χρόνια θ'αποθέωνε όλη η υφήλιος, αφηγείται το graphic novel "The fifth Beatle", το οποίο κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο "Dark Horse Comics" πριν από δέκα μέρες.
     Το πιο σημαντικό στην ιστορία αυτή όμως, είναι ότι ο συγγραφέας, Vivek Tiwary, δεν αντιμετωπίζει τον Brian Epstein ως τον μάνατζερ των Beatles, αλλά ως αυτόνομη προσωπικότητα, με τις δικές της επιθυμίες, φοβίες και απογοητεύσεις. Πραγματικά, ο Brian Epstein ήταν ένας πολύ βασανισμένος άνθρωπος: Εβραίος σε μια εποχή έντονου αντισημιτισμού, ομοφυλόφιλος όταν στην Αγγλία ήταν ακόμα παράνομο και εθισμένος στις αμφεταμίνες και τα βαρβιτουρικά, που τελικά τον οδήγησαν στον θάνατο, τον Αύγουστο του 1967. Ήταν, με άλλα λόγια, ένας ανεπιθύμητος, ο οποίος ωστόσο κατάφερε ν' ανοίξει δρόμους που του ήταν κλειστοί και να καθορίσει, έστω και με έμμεσο τρόπο, την εποχή του πληρώνοντας βέβαια ακριβό τίμημα.
     Πέρα από το graphic novel, οι ίδιοι συντελεστές ετοιμάζουν και την αντίστοιχη ταινία, που θα είναι η μοναδική μέχρι σήμερα όπου θα ακούγονται αυθεντικά τραγούδια των Beatles. Μέχρι να βγει η ταινία, μπορείτε να μαθαίνετε περισσότερα εδώ: thefifthbeatle.com . Αν, πάντως ο Άγιος Βασίλης διαβάζει bibliokult, τον παρακαλώ να μου φέρει το βιβλίο για τα Χριστούγεννα...




Πέμπτη 28 Νοεμβρίου 2013

BEATLEMANIA!!


     Πραγματικά, δεν ξέρω τι μ'αρέσει πιο πολύ σ'αυτή την εικόνα, που δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο εξώφυλλο του περιοδικού "Archie" τον Ιανουάριο του '65, όταν δηλαδή η beatlemania είχε κυριεύσει και την Αμερική. Είναι το φορητό πικ- απ που ονειρεύομαι κάποια στιγμή ν' αποκτήσω, παρ' όλο που δεν έχω πια δίσκους; Είναι η έκρηξη χρωμάτων στα σούπερ εφαρμοστά ρούχα της Μπέτυ και της Βερόνικα; Είναι ο ηλικιωμένος κύριος που δυσανασχετεί με τη μουσική και μου θυμίζει τον Παπαγιαννόπουλο στον "Γαμπρο απ' το Λονδίνο"; Είναι άραγε η απεικόνιση του λογοπαίγνιου beatles/ beetles; Μήπως είναι η ακρίβεια με την οποία τα σκαθάρια αντιστοιχούν στους Beatles, αφού το μόνο σκαθάρι με δαγκάνες - ή όπως αλλιώς λέγονται αυτά που προεξέχουν - είναι ο George Harrison, που είχε ως χαρακτηριστικό τα κάπως πεταχτά δόντια; Ίσως είναι το ρετρό του όλου πράγματος ή το γεγονός ότι συνδυάζει την αγάπη μου για τους Beatles με την αγάπη μου για τα κόμικς... Πάντως η Βερόνικα και η Μπέτυ, όσο κι αν ακούν τη μουσική με τα μάτια κλειστά, σημάδι ότι την απολαμβάνουν, παραμένουν κυρίες και σε καμία περίπτωση δε φτάνουν στην υστερία άλλων γυναικών φαν των Beatles. Για να καταλάβετε για τι πράγμα μιλάμε, μπορείτε να δείτε τις φωτογραφίες που τράβηξε ο Stan Wayman για λογαριασμό του LIFE στην πρώτη εμφάνιση των Beatles στην Αμερική, στο Washington Coliseum, το 1964 ή να δείτε το παρακάτω βίντεο, με ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια των Beatles της πρώτης περιόδου, που όμως δεν ακούγεται σχεδόν από τα ουρλιαχτά!



Τρίτη 26 Νοεμβρίου 2013

ΤΟ ΠΕΙΡΑΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ GEORGE HARRISON

Εντάξει τώρα, ξέρω ότι ο συνειρμός ανάμεσα στο Μόμπι Ντικ κι αυτό το βίντεο είναι στοιχειώδης (θαλασσόλυκος- με- ξύλινο- πόδι) και ξέρω ακόμα ότι το ρίχνω το επίπεδο, αλλά όλο Ταρκόφσκι και Ντοστογέφσκι και Μέλβιλ, όλο υπαρξιακές αναζητήσεις και προβλήματα, δε μπορώ, αγχώνομαι, χρειάζομαι κάτι πιο ανάλαφρο και αστείο. Άλλωστε, εδώ που τα λέμε, μου ήταν ΑΔΥΝΑΤΟ να αντισταθώ σε ένα βίντεο που συνδυάζει George Harrison με Monty Python!


Πέμπτη 21 Νοεμβρίου 2013

ΜΟΜΠΙ ΝΤΙΚ: Η ΤΑΙΝΙΑ

     Λοιπόν, ένα τελευταίο post για το "Μόμπι Ντικ" και μετά κιχ, γιατί σας έχω πρήξει. Σκέφτηκα ν'ανεβάσω την ομώνυμη ταινία του Τζον Χιούστον, όπου το διασκευασμένο σενάριο έχει αναλάβει ο συγγραφέας Ρέι Μπράντμπερι και το ρόλο του Άχαμπ παίζει ο Γκρέγκορι Πεκ, ενώ εμφανίζεται κι ο Όρσον Ουέλς σ'ένα μικρό ρόλο, αυτόν του ιερέα που ευλογεί το ταξίδι του Πίκουοντ. Μιλάμε δηλαδή για ονόματα πρώτης γραμμής που εγγυώνται για το τελικό αποτέλεσμα! Πράγματι, η ταινία είναι καταπληκτική, αν και όταν πρωτοπροβλήθηκε, το 1956, πήρε πολλές αρνητικές κριτικές, εν μέρει επειδή ο Γκρέγκορι Πεκ θεωρήθηκε ακατάλληλος για το ρόλο, μιας και τότε ήταν μόλις 38 χρονών, ενώ ο Άχαμπ υποτίθεται ότι πλησίαζε τα 60. Εμένα πάντως μια χαρά μου φαίνεται στο ρόλο του Άχαμπ, ενώ αντίθετα θεωρώ εντελώς άστοχη επιλογή τον Ρίτσαρντ Μπέιζχαρτ για το ρόλο του Ισμαήλ. Μα καλά κι αυτός ο Χιούστον, τόσοι ηθοποιοί στο Χόλιγουντ, αυτόν διάλεξε; Πρώτα- πρώτα, τότε ήταν 40 χρονών, ενώ ο Ισμαήλ υποτίθεται ότι ήταν 20+, κι ακόμα, είναι εντελώς νερόβραστος! Όχι τίποτε άλλο, αλλά, μιας και είδα την ταινία προτού διαβάσω το βιβλίο, είμαι καταδικασμένη να φαντάζομαι για πάντα τον Ισμαήλ με τη φάτσα αυτού του ξενέρωτου...

 

Υ.Γ.: Μια εμπειρία εντελώς διαφορετική από τη θεατρική ή την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου είναι το "moby dick big read project", για το οποίο σας έχω μιλήσει εδώ. Άκουσα μερικά κεφάλαια, αυτά που μου άρεσαν περισσότερο στο βιβλίο, και η αίσθηση ήταν συναρπαστική! Ακούστε το κεφάλαιο "η πρώτη φορά που κατεβάσαμε τις βάρκες" και θα με θυμηθείτε!

Δευτέρα 18 Νοεμβρίου 2013

ΜΟΜΠΙ ΝΤΙΚ

     Αγαπητοί αναγνώστες του bibliokult, είμαι στην ευχάριστη θέση να σας ανακοινώσω ότι, μετά από αρκετά post για το "Μόμπι Ντικ" χωρίς να το έχω διαβάσει, ήρθε η ώρα να γράψω κάτι έχοντας ολοκληρώσει το βιβλίο! Και τι βιβλίο! Εδώ δε μιλάμε πια για υψηλή λογοτεχνία, αλλά για λογοτεχνία του υψηλού. Θα μπορούσα να πω, όσο τραβηγμένο κι αν ακούγεται, ότι η ανάγνωσή του μοιάζει με μυστικιστική εμπειρία, όμοια με την ανάγνωση μιας αρχαίας τραγωδίας. Άλλωστε, ο ίδιος ο κεντρικός ήρωας, ο Άχαμπ, θυμίζει έντονα τον Οιδίποδα, όχι επειδή είναι κουτσός αλλά επειδή σ'όλο το έργο, παρά τους αντίθετους οιωνούς και παρά τις προσπάθειες όλων να τον αποτρέψουν, προχωρά αποφασισμένος να φέρει εις πέρας το έργο του, που θα είναι η καταστροφή και συγχρόνως η λύτρωσή του. Εκτός από την ίδια την ιστορία, που αναφέρεται στην ανθρώπινη ύβρη και τη θεϊκή οργή, ακόμη και η γραφή του Μέλβιλ μοιάζει αρχαϊκή, δίνει την εντύπωση ότι είναι ένθεη. 
     Πέρα από τα δικά μου ενθουσιώδη λόγια τώρα, θα' θελα να μοιραστώ μαζί σας κάτι σχετικό που βρήκα στο internet. Πρόκειται για το project "Μομπι Ντικ" της αγγλικής θεατρικής ομάδας "Finger in the Pie". Δεν είναι μια απλή θεατρική μεταφορά του μυθιστορήματος αλλά μια έρευνα διάρκειας ενός έτους, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί το καλοκαίρι και να παρουσιαστεί για πρώτη φορά στο Fringe Festival, το διεθνές φεστιβάλ του Εδιμβούργου (αν, λέω, αν, σας φέρει ο δρόμος σας κατά κει, να πάτε να το δείτε και να μας πείτε κι εμάς). Σε πρώτη φάση, οι συντελεστές επικεντρώθηκαν στο μουσικό κομμάτι, συνδυάζοντας τις παλιές ναυτικές μπαλάντες (όπως αυτές) με την πολυφωνική θρησκευτική μουσική παράδοση της Βαλτικής, ενώ στη δεύτερη φάση θα επικεντρωθούν στη δραματουργία. Εν τω μεταξύ, το υλικό που συλλέγουν και η προσωρινή μορφή του έργου είναι διαθέσιμα στο site τους, οπότε στην ουσία έχουμε τη δυνατότητα να παρακολουθήσουμε όλα τα στάδια που θα οδηγήσουν στο τελικό αποτέλεσμα, το οποίο θα προσφέρει μια ακόμη προσέγγιση του αριστουργήματος της αμερικάνικης λογοτεχνίας. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα εδώ: www.fingerinthepie.com/moby-dick και να δείτε την παράσταση που δόθηκε τον Οκτώβριο στο Λονδίνο εδώ: www.fingerinthepie.com/moby-dick-full-film


Σάββατο 16 Νοεμβρίου 2013

ΚΑΛΗΜΕΡΑ!

     Για το Σαββατοκύριακο, λίγη θαλασσινή αύρα: ένας χάρτης του 1915 με ποιητικό ύφος κι ένα τραγούδι ανάλογης διάθεσης, το "On The Sea" των Beach House. Για να γίνει η δόση ρομαντισμού σχεδόν θανάσιμη, διάλεξα ένα βιντεοκλίπ που αποτελείται από σκηνές της βωβής ταινίας "Sunrise" του F.W. Murnau.



Τετάρτη 13 Νοεμβρίου 2013

ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΤΥΧΙΑ

     Στο δωμάτιο καθόντουσαν τέσσερις γυναίκες. Η μία έραβε, οι άλλες τρεις φλυαρούσαν περί ανέμων και υδάτων. Μιλούσαν για τις τιμές, για τις ουρές, για τη γειτονοπούλα που έκανε παιδί, κατηγορούσαν τους άντρες τους, γιατί τώρα είχαν γίνει μπερμπάντηδες και έπρεπε να τους κρατάνε δεμένους σφιχτά. Εκείνη που έραβε, αναστέναξε. Δεν τα κατάφερε να κρατήσει τον άντρα της και τώρα ήταν αναγκασμένη να ράβει. Ναι, να ράβει. Έχει δυο κοριτσάκια, το ένα έξι χρονών και το άλλο τεσσάρων. Εκείνος ο τρελός σηκώθηκε και πήγε στην άκρη του κόσμου. Της είχε γράψει και την καλούσε να πάει κοντά του με τα παιδιά. Να ζουν σε μια παράγκα! Όχι, αυτή τώρα δε μετανιώνει για τίποτα.
    Όλοι λένε πως ορθά έπραξε.
    Έξω στην αυλή έπαιζε μια λατέρνα. Ένας φουσκωμένος, κιτρινοπράσινος λατερνατζής, με το τρεμάμενό του χέρι, άπλωσε μέσα από το ανοιχτό παράθυρο ένα κουτάκι με μικρά φακελάκια.
     -Κυρίες μου, είπε βραχνά, κληρώστε ένα για την ευτυχία σας.
     Η κάθε γυναίκα πήρε το φακελάκι της.
     Η μια βρήκε ένα αστραφτερό δαχτυλιδάκι - αληθινό, μια χρυσή βέρα.
     Της άλλης της έτυχε ένα μικροσκοπικό κομματάκι σαπούνι τουαλέτας.
     Η τρίτη πήρε μια δαχτυλήθρα, μια ολοκαίνουργια, αλουμινένια δαχτυλήθρα, με κεφαλάκι από πολύτιμο, φανταχτερό πράσινο γυαλί.
     Η τέταρτη, εκείνη που έραβε, βρήκε στο φακελάκι της ένα χαρτάκι που πάνω ήταν τυπωμένο με μαύρα, όλο σιγουριά, γράμματα:
     "Ευτυχία"
     Ναι, ο μεθύστακας, κουρελής λατερνατζής είχε δώσει απ' το παράθυρο στη ράφτρα την ευτυχία. Το χλωμό της πρόσωπο έγινε ρόδινο, όπως ροδίζει η μαγιάτικη μηλιά στο αντιφέγγισμα μιας μακρινής νυχτερινής πυρκαγιάς. Για μια στιγμή τα κουρασμένα μάτια της φωτίστηκαν. Ύστερα στριφογύρισε το χαρτάκι στα χέρια της, το τσαλάκωσε θυμωμένα και είπε:
     -Τι να την κάνει κανείς την ευτυχία; Καλύτερα να μου έπεφτε κανένα κομματάκι σαπούνι.
     Και πέταξε το χαρτάκι στο πάτωμα.

[1934- 35]

Βασίλι Γκρόσμαν, μτφρ. Τάνια Ραχματουλίνα, Ανθολογία Ρώσικου Διηγήματος του Μεσοπολέμου, εκδόσεις Πλέθρον


Reading in the lamplight, James Abbot Mc Neill Whistler

Δευτέρα 11 Νοεμβρίου 2013

ΟΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ ΤΟΥ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ

    Κι από τον Τσέχοφ με τις λεπταίσθητες παρατηρήσεις  για την ανθρώπινη φύση και τις υπόκωφες συγκρούσεις που ποτέ δε φτάνουν στην επιφάνεια, περνάμε σ'έναν άλλο μεγάλο Ρώσο συγγραφέα, στον οποίο οι συγκρούσεις όχι μόνο φτάνουν στην επιφάνεια αλλά παρασύρουν τα πάντα στο πέρασμά τους. Μιλάω φυσικά για τον Ντοστογιέφσκι, που κι ο ίδιος διακατεχόταν από έντονα πάθη και πυρετικές αγωνίες, όμοια με τους ήρωές του. Πάντα είχα την εντύπωση ότι έγραφε για να σωθεί, ότι η συγγραφή ήταν το μόνο πράγμα που μπορούσε να ανακουφίσει τη βασανισμένη ύπαρξή του και το παρακάτω χειρόγραφο από τους "Δαιμονισμένους" (ή μήπως είναι πιο σωστός ο τίτλος "οι Σατανάδες", όπως προτείνει ο Μπόρχες στο διήγημα "ο Άλλος";) μου ενισχύει κατά κάποιο τρόπο αυτή την εντύπωση: δεν υπάρχει εκατοστό στο χαρτί που να μην έχει γράψει κάτι κι οι σημειώσεις του είναι τόσο ακανόνιστες, σαν να' πρεπε να καταγράψει αμέσως αυτά που του έρχονταν στο μυαλό, να προλάβει, αλλιώς θα τον έκαιγαν... Το γραπτό αποπνέει ταραχή, ανησυχία, όπως ταραγμένη κι ανήσυχη ήταν η ψυχή του κι όλο του το έργο, το οποίο, σε τελική ανάλυση, προσπαθεί να χαρτογραφήσει την ανθρώπινη ψυχή, φτάνοντας ακόμα και στα πιο επικίνδυνα, στα πιο σκοτεινά μέρη της.



Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 2013

Η LAURIE ANDERSON ΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΝΤΡΟΦΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΗΣ, ΤΟΝ LOU REED

     Ενώ σκόπευα να συνεχίσω με μερικά ακόμη "ρώσικα" post, αποφάσισα να κάνω ένα μικρό διάλειμμα, για κάτι που ΈΠΡΕΠΕ απαραιτήτως ν' ανεβάσω στο μπλογκ. Είναι το πρώτο μέρος από ένα κείμενο που έγραψε η Laurie Anderson για τον επί 21 χρόνια σύντροφό της, τον Lou Reed, στο Rolling Stone αυτού του μήνα. Θα παραλείψω το δεύτερο μέρος που μιλάει για την αρρώστια και τον θάνατο, θα το κάνω όπως στις παλιές ελληνικές ταινίες που όλα τελειώνουν με ένα γάμο και ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. Όσα γράφει πάντως είναι όμορφα και συγκινητικά, χωρίς μελοδραματισμούς και χωρίς μεγάλα λόγια. Δύο άνθρωποι που ένωσαν τις πορείες τους κι έζησαν μια, όχι ιδανική, αλλά γεμάτη ζωή ως το τέλος.

      Γνώρισα τον Λου στο Μόναχο, όχι στη Νέα Υόρκη. Ήταν το 1992, και παίζαμε κι οι δύο στο Kristallnacht Festival του John Zorn, το οποίο τιμούσε την επέτειο της "Νύχτας των Κρυστάλλων", το 1938, που σηματοδότησε την έναρξη του Ολοκαυτώματος. [...]
     Ο John ήθελε να γνωριστούμε μεταξύ μας και να παίξουμε μαζί στη σκηνή, σε αντίθεση με τη συνήθη "βγαλ' τους έξω και μετά βαλ' τους μέσα" πρακτική των φεστιβάλ. Γι' αυτό ο Λου μου ζήτησε να διαβάσω κάτι με τη μπάντα του. Το έκανα και ήταν δυνατό και έντονο και πολύ διασκεδαστικό. Μετά την παράσταση, ο Λου είπε, "Το έκανες ακριβώς όπως το κάνω κι εγώ!" Γιατί χρειαζόταν εμένα να κάνω κάτι που θα μπορούσε εύκολα να κάνει εκείνος, δεν ήταν ξεκάθαρο, αλλά σίγουρα το εννοούσε ως κομπλιμέντο. Μου άρεσε από την πρώτη στιγμή αλλά με εξέπληξε το ότι δεν είχε βρετανική προφορά. Για κάποιο λόγο πίστευα ότι οι Velvet Underground ήταν Βρετανοί και δεν είχα παρά μια ασαφή ιδέα για το τι έκαναν (ξέρω, ξέρω). Ήμουν από έναν άλλο κόσμο. [...]
     Όπως αποδείχτηκε, ο Λου κι εγώ δεν μέναμε μακριά ο ένας από τον άλλο στη Νέα Υόρκη και μετά το φεστιβάλ, ο Λου πρότεινε να βγούμε μαζί. Νομίζω ότι του άρεσε όταν είπα "Ναι! Οπωσδήποτε! Είμαι σε περιοδεία, αλλά όταν επιστρέψω -για να δούμε, σε τέσσερις περίπου μήνες από τώρα- σίγουρα να βρεθούμε." Αυτό τράβηξε για λίγο καιρό και τελικά ρώτησε αν ήθελα να πάμε στο Συνέδριο της Κοινότητας Μηχανικών Ήχου (Audio Engineering Society Convention). Είπα ότι θα πήγαινα έτσι κι αλλιώς κι ότι θα τον συναντούσα στα μικρόφωνα. Το Συνέδριο Μηχανικών Ήχου είναι το καλύτερο και μεγαλύτερο μέρος για να χαζέψεις νέο εξοπλισμό και περάσαμε ένα χαρούμενο απόγευμα κοιτώντας ενισχυτές και καλώδια. Δεν είχα ιδέα ότι επρόκειτο για ραντεβού, αλλά όταν πήγαμε για καφέ μετά από αυτό, είπε "Θα'θελες να δούμε καμιά ταινία;" Ναι αμέ. "Και μετά απ' αυτό, να πάμε για φαγητό;" ΟΚ. "Και μετά να περπατήσουμε λιγάκι;" Εμ... Από τότε και στο εξής, δεν χωρίσαμε, στην πραγματικότητα, ποτέ.
     Ο Λου κι εγώ παίζαμε μουσική μαζί, γίναμε καλύτεροι φίλοι και μετά αδελφές ψυχές, ταξιδέψαμε, ακούσαμε και κάναμε κριτική ο ένας στη δουλειά του άλλου, ασχοληθήκαμε με διάφορα πράγματα μαζί (κυνήγι πεταλούδας, διαλογισμός, καγιάκ). Επινοήσαμε γελοία αστεία. Κόψαμε το κάπνισμα 20 φορές. Μάθαμε να κρατάμε την αναπνοή μας κάτω από το νερό. Πήγαμε στην Αφρική. Τραγουδήσαμε όπερα  σε ασανσέρ. Γίναμε φίλοι με παράξενα άτομα. Ακολουθούσαμε ο ένας τον άλλο στις περιοδείες όποτε μπορούσαμε. Πήραμε ένα γλυκό σκυλάκι που έπαιζε πιάνο. Μοιραστήκαμε ένα σπίτι χωριστό από τους δικούς μας χώρους. Προστατεύαμε κι αγαπούσαμε ο ένας τον άλλο. Βλέπαμε πάντα πολλή τέχνη και μουσική και θεατρικά έργα και παραστάσεις και τον παρακολουθούσα ν' αγαπά και να εκτιμά άλλους καλλιτέχνες και μουσικούς. Ήταν πάντα τόσο γενναιόδωρος. Ήξερε πόσο δύσκολο ήταν. Αγαπούσαμε τη ζωή μας στο West Village και τους φίλους μας. Τελικά, κάναμε ό, τι καλύτερο μπορούσαμε.
     Όπως πολλά ζευγάρια, ο καθένας μας δημιούργησε τρόπους για να υπάρχει -στρατηγικές και μερικές φορές συμβιβασμούς, που μας έδιναν τη δυνατότητα να είμαστε μέρος ενός ζευγαριού. Μερικές φορές χάναμε λίγο παραπάνω από ό, τι μπορούσαμε να δώσουμε ή παραδινόμασταν υπερβολικά ή νιώθαμε εγκαταλελειμμένοι. Μερικές φορές θυμώναμε πραγματικά. Αλλά ακόμη κι όταν ήμουν τρελή από θυμό, ποτέ δε βαριόμουν. Μάθαμε να συγχωρούμε ο ένας τον άλλο. Και, με κάποιο τρόπο, για 21 χρόνια, τα μυαλά μας κι οι καρδιές μας μπλέχτηκαν μαζί. 
     Ήταν άνοιξη του 2008 όταν περπατούσα σ'ένα δρόμο στην Καλιφόρνια, νιώθοντας αυτολύπηση και μιλώντας στο κινητό με τον Λου. "Υπάρχουν τόσα πράγματα που ήθελα να κάνω και ποτέ δεν έκανα" είπα.

"Όπως;"

"Ξέρεις, ποτέ δεν έμαθα γερμανικά, ποτέ δε σπούδασα Φυσική, ποτέ δεν παντρεύτηκα."

"Γιατί δεν παντρευόμαστε;" ρώτησε. "Θα σε συναντήσω στα μισά. Θα έρθω στο Κολοράντο. Τι λες για αύριο;"

"Δε νομίζεις ότι αύριο είναι πολύ νωρίς;"

"Όχι, δεν το νομίζω."

[...]



Υ.Γ. Όταν πέθανε ο Lou Reed, δεν έγραψα τίποτα στο μπλογκ, αλλά στενοχωρήθηκα σαν να πέθανε ένας παλιός γνωστός που τον συμπαθούσα. Θυμάμαι την πρώτη φορά που άκουσα τη φωνή του στο ραδιόφωνο. Ήταν καλοκαίρι του 1993 και το τραγούδι ήταν το "I'm waiting for my man". Η Εθνική Πινακοθήκη είχε τότε μια έκθεση για τον Andy Warhol, οπότε ο ραδιοφωνικός παραγωγός μιλούσε για το Factory, τους Velvet Underground κι ένα σωρό άλλα πράγματα, θαυμαστά για μια έφηβη που ζούσε σ'ένα αθηναϊκό προάστειο στις αρχές της δεκαετίας του 90 και ποτέ δεν είχε περπατήσει στην άγρια πλευρά. Ήταν η εποχή που είχα αρχίσει να συνειδητοποιώ ότι αυτό ήταν το πιο μεγάλο δώρο που μπορούσαν να μου προσφέρουν οι μουσικές, τα βιβλία και οι ταινίες: τη δυνατότητα να βγαίνω έξω από τα στενά περιθώρια της δικής μου ζωής, να γνωρίζω άλλους τόπους, άλλες εποχές κι άλλους ανθρώπους, πολύ κοντά και πολύ μακριά από μένα κι έτσι να διαστέλω τα όρια της ύπαρξής μου. Αντίο Lou Reed. 


Τετάρτη 6 Νοεμβρίου 2013

Ο ΤΣΕΧΟΦ ΣΕ ΚΙΝΟΥΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ

     Άλλο ένα ρώσικο animation σήμερα, το οποίο έχει πολλά κοινά με το προηγούμενο. Κι εδώ ο ήρωας είναι ένα μικρό ζώο που χάνεται και περιπλανιέται, μέχρι που ξαναβρίσκεται στην ασφάλεια των αγαπημένων του προσώπων κι όλα όσα πέρασε μοιάζουν πια με όνειρο. Είναι άλλη μια απλή ιστορία που μας αφήνει μια γλυκειά αίσθηση, μόνο που η συγκεκριμένη ιστορία είναι γραμμένη από έναν από τους μεγαλύτερους Ρώσους συγγραφείς, τον Τσέχοφ. Πρόκειται για ένα παιδικό παραμύθι που μιλά για ένα μικρό, πιστό σκυλί, την Καστάνκα. Κάποια στιγμή απομακρύνεται από τα αφεντικά της, έναν ξυλουργό και τον γιο του, και χάνεται. Τελικά βρίσκει έναν νέο ιδιοκτήτη, ο οποίος είναι κλόουν στο τσίρκο, και τον συντροφεύει στο νούμερό του. Όταν όμως βλέπει ανάμεσα στο κοινό της παράστασης τα παλιά της αφεντικά, τα ακολουθεί πανευτυχής στο ξυλουργείο που μυρίζει πριονίδι και κόλλα... Λέγεται ότι ο Τσέχοφ έγραψε την "Καστάνκα" παρακινημένος από την αγάπη του για το τσίρκο, το οποίο τον γοήτευε αφάνταστα και το επισκεπτόταν σε κάθε δυνατή ευκαιρία, είτε στη Μόσχα, είτε στο εξωτερικό, για να γελάσει σαν παιδί με τους κλόουν. Μ' αρέσουν οι άνθρωποι που έχουν καταφέρει να κρατήσουν ζωντανό το παιδί μέσα τους κι επιτρέπουν στον εαυτό τους κάθε τόσο να διασκεδάζουν ανέμελα, ειδικά όταν οι συνθήκες είναι αντίξοες, όπως ήταν η περίπτωση του Τσέχοφ. Πιστεύω ότι είναι ένα χαρακτηριστικό που τους κάνει πιο ανθρώπινους κι ο Τσέχοφ, όπως φαίνεται από τα έργα του, ήταν γεμάτος ανθρώπινη ζεστασιά.


Κυριακή 3 Νοεμβρίου 2013

YURI NORSTEIN

     Είχα σκεφτεί μετά από τον Ταρκόφσκι να γράψω για τον animator Yuri Norstein, όχι μόνο επειδή είναι κι αυτός Ρώσος, αλλά επειδή τα έργα του έχουν την ίδια ποιητική μελαγχολία και την ίδια ονειρική ατμόσφαιρα με τα έργα του Ταρκόφσκι. Καθώς λοιπόν αναζητούσα περισσότερες πληροφορίες για τον Norstein, ανακάλυψα ότι ήταν ο πρώτος που τιμήθηκε με το βραβείο Ταρκόφσκι, που θέσπισε η σοβιετική κυβέρνηση το 1989, πράγμα που επιβεβαιώνει την εκλεκτική συγγένεια μεταξύ των δύο καλλιτεχνών. Ο Norstein, λοιπόν, θεωρείται ο κορυφαίος καλλιτέχνης κινουμένων σχεδίων παγκοσμίως κι έχει τιμηθεί με πολλά διεθνή βραβεία. Ειδικότερα, το "the tale of tales" έχει ψηφιστεί ως το καλύτερο animation όλων των εποχών. Πέρα από τις διακρίσεις, όμως, ο Norstein είναι γνωστός για έναν ακόμα λόγο: για το πάθος και την επιμονή με την οποία αφιερώνεται στο έργο του. Κι όταν μιλάω για επιμονή, εννοώ μια δουλειά που κρατά 32 χρόνια προκειμένου να μεταφέρει  τη νουβέλα του Γκόγκολ "Το Παλτό" σε κινούμενα σχέδια. Αυτή η καθυστέρηση προκάλεσε, το 1985, την απόλυσή του από τα σοβιετικά studio "soyuzmultifilm", όπου δούλευε για περισσότερα από 20 χρόνια. Παρ' όλο που του έγιναν πολλές προτάσεις να δουλέψει στο εξωτερικό, ο Norstein τις απέκρουσε λέγοντας ότι θα ήταν αδύνατο να τελειώσει το έργο σε συνθήκες που θα πλησίαζαν την άνεση. Ως το 2004 λοιπόν είχε ολοκληρώσει ένα 25λεπτο απόσπασμα της ταινίας, το οποίο προβλήθηκε σε διάφορες εκθέσεις ανά τον κόσμο, και το 2007 ανακοίνωσε ότι ως το τέλος του χρόνου θα είναι έτοιμα τα πρώτα 30 λεπτά της ταινίας (της οποίας η συνολική διάρκεια θα είναι μία περίπου ώρα), πράγμα που τελικά δεν έγινε. Συνεχίζει, επομένως, να δουλεύει πάνω στο ίδιο έργο, παραμένοντας προσηλωμένος στο προσωπικό του όραμα, αδιάφορος για τα χρήματα ή τη δημοσιότητα, με μοναδικό σκοπό ένα αποτέλεσμα που θα ανταποκρίνεται σ' αυτό που έχει στο μυαλό του. Κι αυτό είναι κάτι που έχουν τη δύναμη να κάνουν μόνο οι μεγάλοι καλλιτέχνες.

Το παρακάτω animation, "ο Σκατζόχοιρος στην Ομίχλη", είναι, κατά τη γνώμη μου, το καλύτερό του. 


Κι αυτό είναι ένα πολύ μικρό απόσπασμα από "Το Παλτό", το οποίο, κατά τον Norstein, είναι ένα λογοτεχνικό έργο τόσο σημαντικό, όσο και οποιοδήποτε από τα κεφάλαια της Βίβλου.


Πέμπτη 31 Οκτωβρίου 2013

ΟΙ POLAROIDS ΤΟΥ ΤΑΡΚΟΦΣΚΙ

     Ο Αντρέι Ταρκόφσκι ήταν γιος του ποιητή Αρσένι Ταρκόφσκι. Ήταν κι ο ίδιος ποιητής, μόνο που χρησιμοποιούσε την κάμερα αντί για στιλό. Οι ταινίες του είναι ό, τι πιο κοντά στην ποίηση έχει να επιδείξει ο κινηματογράφος και παράλληλα είναι το αρτιότερο δείγμα της κινηματογραφικής τέχνης. Ο Μπέργκμαν έλεγε για τον Ταρκόφσκι ότι είναι ο μεγαλύτερος από όλους τους ομότεχνούς του γιατί κινείται με απίστευτη φυσικότητα στον κόσμο του ονείρου. Εδώ όμως δεν έχω σκοπό να γράψω για κάποια από τις ταινίες του, ούτε να αναρτήσω καμία. Η σημερινή ανάρτηση είναι αφιερωμένη στις φωτογραφίες του, στις polaroids που τράβηξε στη Ρωσία και την Ιταλία στα τελευταία χρόνια της ζωής του, οι οποίες μάλιστα εκδόθηκαν σε βιβλίο με τον τίτλο Instant Light το 2006. Αν και μια απλή polaroid δεν έχει την εικονοπλαστική δύναμη του κινηματογράφου, ωστόσο, οι φωτογραφίες του διαπνέονται από την ίδια θλιμμένη, στοχαστική ομορφιά που υπάρχει στις ταινίες του και μας μεταφέρουν απαλά στον ονειρώδη κόσμο του δημιουργού τους.


Υ.Γ. : Αν θέλετε να δείτε κι άλλες φωτογραφίες του Ταρκόφσκι, επισκεφθείτε αυτό:

http://www.diphotos.net/JJ/Tarkovskij/Web/li.htm

Τρίτη 29 Οκτωβρίου 2013

ΡΩΣΙΚΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ

      Είναι γεγονός ότι αυτό το μπλογκ δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση στην αμερικάνικη κουλτούρα: βιβλία, ταινίες κι ακόμα περισσότερο μουσική, είναι κυρίως made in USA. Νιώθω κάπως αμήχανα που διαπιστώνω ότι είμαι τόσο αμερικανάκι, αλλά, άμα το σκεφτούμε λίγο παραπάνω, φαίνεται λογικό, αφού τα αμερικάνικα πολιτιστικά προϊόντα κυριαρχούν σε όλο τον κόσμο τουλάχιστον τα τελευταία 60 χρόνια. Λέω όμως για λίγες μέρες ν' αλλάξω στρατόπεδο, με την ψυχροπολεμική έννοια, και ν' ασχοληθώ με τη Ρωσία. Για εισαγωγή, ένας πίνακας του Konstantin Makovsky, από τα τέλη του 19ου αιώνα.



Πέμπτη 24 Οκτωβρίου 2013

ΛΙΓΟΣ ΠΟΕ ΑΚΟΜΑ: ΤΟ ΚΟΡΑΚΙ





Α, καιρό έχουμε να δούμε Πόε στο μπλογκ, να τρομάξουμε λιγάκι με καμιά από τις ιστορίες του! Σήμερα βέβαια δεν έχει animation, έχει όμως απαγγελία του διασημότερου και ίσως σπουδαιότερου έργου του από τον ηθοποιό με το πιο τρομακτικό βλέμμα, τον Christopher Walken. Πάλι καλά που τον ακούμε μόνο και δεν τον βλέπουμε, γιατί σ' αυτή την περίπτωση το βίντεο θα ισοδυναμούσε με θρίλερ! Και για να κάνουμε ακόμα πιο γοτθική την ατμόσφαιρα, ορίστε και μια εικόνα από την εικονογράφηση του Harry Clarke στο έργο του Πόε...

Τρίτη 22 Οκτωβρίου 2013

ΑΝΕΜΟΔΑΡΜΕΝΑ ΎΨΗ


     "Η μεγάλη μου σκέψη στη ζωή είναι αυτός. Αν όλα χάνονταν κι αυτός έμενε, θα συνέχιζα να υπάρχω. Κι αν όλα έμεναν κι αυτός χανόταν, το σύμπαν θα ήταν για μένα τόπος ξένος και φοβερός. Δεν θα' χα θέση εκεί. Η αγάπη μου για τον Λίντον είναι σαν το φύλλωμα του δάσους. Ο χρόνος θα την αλλάξει, το ξέρω καλά, όπως ο χειμώνας αλλάζει τα δέντρα. Η αγάπη μου για τον Χηθκλιφ είναι σαν τα αιώνια βράχια αποκάτω - λίγη ευχαρίστηση μου δίνει αλλά αναγκαία. Νέλλυ, είμαι ο Χήθκλιφ . Είναι πάντα, πάντα στο νου μου. Δεν μου δίνει χαρά, όπως δεν μου δίνει χαρά ο εαυτός μου, αλλά είναι μέσα μου, σαν τον ίδιο τον εαυτό μου".

 (σελ. 151 -152, Έμιλυ Μπροντέ, Ανεμοδαρμένα Ύψη, μτφρ. Άρης Μπερλής, εκδόσεις Άγρα)

Υ.Γ.: Η ενότητα audiovisual delight βασίζεται στην εξής ιδέα: Ως αφετηρία υπάρχει ένα σημαντικό έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας, από το οποίο αντιγράφω ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα και το συνδυάζω με μια φωτογραφία που, κατά τη γνώμη μου, απηχεί την ατμόσφαιρα του έργου. Στη συνέχεια, συνδέω με link από το youtube ένα τραγούδι εμπνευσμένο από το συγκεκριμένο έργο με μια φράση του κειμένου που θα μπορούσε να έχει αποτελέσει την πηγή έμπνευσης, τη βάση του τραγουδιού.

Κυριακή 20 Οκτωβρίου 2013

ΤΟ ΜΕΘΥΣΜΕΝΟ ΚΑΡΑΒΙ ΤΟΥ ΑΡΘΟΥΡΟΥ ΡΕΜΠΩ

                                                                                                                                                           
     Σαν σήμερα, στις 20 Οκτωβρίου του 1854, γεννήθηκε  ο Αρθούρος Ρεμπώ. Τα γενέθλια μιας τόσο σημαντικής μορφής, που έγραψε τόσο εξαίσια ποιήματα, πρέπει οπωσδήποτε να γιορταστούν στο bibliokult. Γι' αυτό παραθέτω λίγους στίχους από το "Μεθυσμένο Καράβι" (le Bateau Ivre), το διονυσιακό, οργιαστικό ποίημα που έγραψε ο Ρεμπώ σε ηλικία 17 ετών, σε μετάφραση Καίσαρα Εμμανουήλ. Έριξα μια ματια στο αρχείο μου για κάποια εικόνα που θα απέδιδε τις περιγραφές του ταξιδιού του μεθυσμένου καραβιού. Καμιά θαλασσινή εικόνα δεν ήταν κατάλληλη. Η πιο ταιριαστή ήταν παραδόξως η φωτογραφία του εσωτερικού μιας οθωμανικής σκηνής του 17ου αιώνα, η οποία βρίσκεται στο Ιστορικό Μουσείο της Δρέσδης, κι αυτό γιατί φαντάζομαι ότι, αν βρισκόμουν μέσα στη σκηνή και κοιτούσα ολόγυρα, θα ένιωθα την ίδια μεθυστική, ηδονιστική παραζάλη που νιώθω διαβάζοντας το "Μεθυσμένο Καράβι".


ΤΟ ΜΕΘΥΣΜΕΝΟ ΚΑΡΑΒΙ

Μες στον τρελό τον παφλασμό των παλιρροιών, τον άλλο
Χειμώνα, πιο απειθάρχητο κι απ' τα παιδιά, είχα τρέξει!
Κι όσα χερσόνησα άφησα στο δρόμο μου ποτέ τους
Δεν είχαν νιώσει σαματά πιο θριαμβικό από κείνο.

Η καταιγίδα ευλόγησε τους πελαγίσιους μου όρθρους.
Από φελό αλαφρότερον ορχήθηκα στο κύμα,
Αιώνιο, όπως λεν, παγιδευτή θυμάτων, δέκα νύχτες,
Χωρίς των φάρων τα χαζά να νοσταλγήσω μάτια.

Πιο αβρό παρ' όσο στα παιδιά του άγουρου μήλου η σάρκα,
Το κύμα πράσινο, έλουσε το ελάτινο σκαρί μου
Κι έπλυνε κάθε μου κηλίδα από κρασιά γαλάζια
Κι από εμετούς, σκορπίζοντας άγκυρες και τιμόνι.

Και μες στο ποίημα το πλατύ, από τότε, είμαι λουσμένο
Του πόντου, αφέψημα γλυκό από τους χυμούς των άστρων,
Πίνοντας πράσινο γλαυκό, όπου, ωχρό κι έκθαμβο σκάφος,
Ένας πνιγμένος, κάποτε, κυλάει συλλογισμένος.

Όπου, την όψη αλλάζοντας των γαλανών χρωμάτων,
Τρέλα, ρυθμοί απαλοί κι αργοί κάτω απ' το φως της μέρας,
Πιο δυνατά και από το αλκοόλ και πιο πλατιά απ' τις λύρες
Του έρωτα υπόκωφα οι πικρές πυκνάδες αναβράζουν.

Ξέρω ουρανούς που σ' αστραπές σκίζονται, και σιφούνια,
Ρέματα κι αντιμάμαλα· ξέρω το βράδυ ακόμη, 
Την οιστρωμένη χαραυγή, λαό από περιστέρια,
Και κάποτε είδα ό, τι ο άνθρωπος φαντάστηκε πως είδε.

Αρθούρος Ρεμπώ, μτφρ. Καίσαρ Εμμανουήλ, εκδόσεις Πρόσπερος


Πέμπτη 17 Οκτωβρίου 2013

HEDY LAMARR

      Αν τυχόν γνωρίζετε ποια είναι η Hedy Lamarr, τρία πράγματα μπορεί να συμβαίνουν: είτε είστε κοντά στα 80, είτε είστε ειδήμονες στο παλιό Χόλιγουντ, είτε έχετε δει το "Σαμψών και Δαλιδά" κάποιο μεσημέρι της Μεγάλης Εβδομάδας που η τηλεόραση δείχνει ό, τι έχει και δεν έχει σχετικά με τον Χριστό, τη Βίβλο και τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, σε ένδειξη θρησκευτικής ευλάβειας. Σε όποια κατηγορία κι αν ανήκετε, σίγουρα έχετε θαυμάσει την εκθαμβωτική Hedy, η οποία ήταν κάποτε γνωστή ως "η ομορφότερη γυναίκα στον κόσμο"...
     Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η Hedy Lamarr γεννήθηκε το 1914 στη Βιέννη ως Hedwig Keisler, από γονείς εβραϊκής καταγωγής. Στην εφηβεία, παράτησε το σχολείο για να γίνει ηθοποιός και το 1930 εμφανίστηκε στην πρώτη της ταινία. Ωστόσο, η διασημότητα ήρθε το 1933, με την πέμπτη ταινία της, το τσέχικο φιλμ "Ecstasy", στο οποίο εμφανιζόταν γυμνή και υποκρινόταν οργασμό, πράγμα που συνέβαινε για πρώτη φορά στην ιστορία του κινηματογράφου! Λίγο μετά την προβολή της ταινίας, η Hedy παντρεύτηκε τον χειρότερο άντρα που θα μπορούσε να διαλέξει: έναν πάμπλουτο Αυστριακό φασίστα, έμπορο όπλων, ο οποίος ήταν τόσο αμοραλιστής ( ε, ναι, και φασίστας και έμπορος όπλων, αμοραλιστής θα ήταν, δε θα ήταν κανένας ιδεολόγος) που, στη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου, πουλούσε όπλα και στους δύο εμπολέμους. Σαν να μην έφταναν αυτά, ήταν τρομερά κτητικός και υποτιμούσε συνεχώς τη γυναίκα του. Παρ' όλα αυτά, η Hedy παρευρισκόταν στα δείπνα που έδινε για τους υψηλόβαθμους ναζί φίλους του και άκουγε όσα έλεγαν προσεκτικά, ΠΟΛΥ προσεκτικά, όπως φάνηκε στη συνέχεια. Ο μύθος λέει (κι εγώ, όπως ξέρετε πεθαίνω για κάτι τέτοια) ότι ένα βράδυ που θα συνόδευε τον άντρα της σε ένα πάρτυ, φόρεσε όλα της τα κοσμήματα, "γιατί ήθελε να δείχνει υπέροχη" . Πράγματι, πήγε στο πάρτυ και κάποια στιγμή σηκώθηκε κι έφυγε. Από το πάρτυ, από το γάμο της, από την Ευρώπη. Πήγε στην Αμερική, υπέγραψε συμβόλαιο με την MGM και έκανε καριέρα στο Χόλιγουντ.
     Σιγά την ιστορία, θα μου πείτε. Άλλη μια χαζή κουκλίτσα που προσπάθησε να εκμεταλλευτεί την ομορφιά της όσο καλύτερα μπορούσε σε κάθε περίσταση. Χα! Δεν θα μπορούσατε να πέσετε πιο έξω! Καταπιείτε το σεξισμό σας και διαβάστε τη συνέχεια. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος, η Hedy αποφάσισε να αξιοποιήσει όσα είχε μάθει από τους φίλους του άντρα της στον αγώνα κατά του Χίτλερ. Ξεκίνησε λοιπόν, σε συνεργασία με τον μουσικοσυνθέτη George Antheil, να δουλεύει πάνω στην ιδέα ενός ραδιοπομπού που θα έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί πολλές συχνότητες, επιλέγοντας κάθε φορά την πιο πρόσφορη, ώστε να μην εντοπίζεται από τον εχθρό. Το σύστημα που εφηύρε η Hedy είναι σήμερα γνωστό ως " τεχνολογία διασποράς φάσματος" και πάνω σ' αυτό βασίζονται σε μεγάλο βαθμό οι σύγχρονες τηλεπικοινωνίες. Η Hedy και ο συνάδελφός της προσέφεραν δωρεάν την πατέντα τους στο στρατό, ωστόσο δεν πήραν την απαιτούμενη αναγνώριση. Οι ιθύνοντες αγνόησαν τις ικανότητες της Hedy, η οποία συνεχώς επινοούσε νέες εφευρέσεις, είτε επειδή δεν μπορούσαν να καταλάβουν για ποιο λόγο μια όμορφη γυναίκα δεν αρκείται στην ομορφιά της και ζητά κάτι παραπέρα, είτε γιατί ήταν απολύτως πεπεισμένοι ότι μια γυναίκα, και μάλιστα εντυπωσιακά όμορφη, δεν μπορούσε να είναι αρκετά έξυπνη, ώστε οι ιδέες της να έχουν κάποια αξία. Η αναγνώριση άργησε πολύ για την Hedy Lamarr, η οποία, ως το τέλος της ζωής της (2000), πικραμένη από την αντιμετώπιση που είχε δεχθεί, θεωρούσε ότι η ομορφιά της ήταν γι' αυτή κατάρα.

Υ.Γ. 1: Οι πληροφορίες για το παραπάνω κείμενο βασίστηκαν κυρίως στο rookiemag.com και το www.brainpickings.org, που ανήκουν - και τα δύο - στα αγαπημένα μου site.
Υ.Γ. Ας δούμε και μια ταινία με τη Hedy Lamarr: το Algiers, που αποτελεί το το αμερικάνικο ριμέικ του Pepe le Moko.


Δευτέρα 14 Οκτωβρίου 2013

PETER LORRE

     Στις δύο προηγούμενες αναρτήσεις έγινε λόγος για διανοούμενους που εγκατέλειψαν τη ναζιστική Γερμανία και κατέφυγαν στις ΗΠΑ. Όμως, εκτός από τους διανοούμενους, το ίδιο έπραξαν και
πολλοί καλλιτέχνες, ιδιαίτερα από τον χώρο του κινηματογράφου, όπως ο Fritz Lang, ο Douglas Sirk, η Marlene Dietriech και πολλοί άλλοι. Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν ταυτιστεί στο μυαλό μας με τον αστραφτερό κόσμο του Χόλιγουντ και αγνοούμε εντελώς τη συναρπαστική ιστορία που υπάρχει από πίσω τους. Τέτοια είναι, για παράδειγμα, η ιστορία της Hedy Lamarr (γι' αυτήν θα γράψω την επόμενη φορά) και του Peter Lorre, για τον οποίο θα γράψω σήμερα. Το πραγματικό του όνομα ήταν Lazlo Loewenstein και γεννήθηκε το 1904 σε μια μικρή πόλη της Αυστρο- Ουγγαρίας, που σήμερα ανήκει στη Σλοβακία. Μεγάλωσε ωστόσο στη Βιέννη, όπου -κατά τα λεγόμενά του- υπήρξε μαθητής του Freud και σε ηλικία 21 ετών πήγε στο Βερολίνο. Εκεί έγινε στενός συνεργάτης του Brecht και γνώρισε τον έρωτα της ζωής του, την Celia Lovsky, επίσης ηθοποιό, με την οποία υπήρξαν ζευγάρι για δέκα χρόνια και φίλοι για όλη του τη ζωή. Η Celia ήταν αυτή που τον έφερε σε επαφή με τον Fritz Lang, ο οποίος, το 1931, του έδωσε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο "Μ", το αριστούργημα του γερμανικού εξπρεσιονιστικού κινηματογράφου.
     Μετά από δύο χρόνια όμως, όταν οι Ναζί πήραν την εξουσία, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Γερμανία, αρχικά για το Παρίσι και μετά για το Λονδίνο, όπου τράβηξε την προσοχή του Hitchcock και πήρε τελικά τον ρόλο του κατασκόπου στην ταινία "Ο άνθρωπος που ήξερε πολλά". Στη συνέχεια πήγε στο Χόλιγουντ και έπαιξε, μεταξύ άλλων, στην κινηματογραφική μεταφορά του "Έγκλημα και Τιμωρία" και στα δύο διασημότερα φιλμ νουάρ, το "Γεράκι της Μάλτας" και το "Καζαμπλάνκα". Μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο η καριέρα του και η υγεία του άρχισαν να φθίνουν. Σίγουρα έπαιξε κάποιο ρόλο το γεγονός ότι, κατά την περίοδο του μακαρθισμού, θεωρούνταν ύποπτος για τα πολιτικά του φρονήματα αλλά η σημαντικότερη αιτία ήταν η εξάρτησή του από τη μορφίνη. Μετά από κάποια εγχείρηση στα νεανικά του χρόνια, ο γιατρός του είχε χορηγήσει μορφίνη για να ανακουφίσει τους πόνους. Από τότε και για όλη του τη ζωή πάλευε κρυφά ενάντια σ' αυτή την εξάρτηση. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του η όψη του ήταν πολύ αλλοιωμένη, πράγμα που δεν τον εμπόδισε να δώσει απολαυστικές ερμηνείες στις ταινίες τρόμου "The Raven" και "Tales of Terror" του Roger Corman. Πάντως, η κορυφαία ερμηνεία όλης της καριέρας του παραμένει στο ρόλο του ψυχοπαθή δολοφόνου στο "Μ". Πέθανε το 1964 από εγκεφαλικό.

Υ.Γ. 1: Οι περισσότερες πληροφορίες για το πιο πάνω κείμενο αντλήθηκαν από το βιβλίο "The Rough Guide to Cult Movies", των εκδόσεων Rough Guides.

Υ.Γ. 2: Όποιος από σας ισχυρίζεται ότι είναι σινεφίλ και δεν έχει δει το "Μ" του Fritz Lang, πέρα από την απύθμενη ντροπή που θα έπρεπε να νιώθει για την άγνοιά του, οφείλει να το δει το συντομότερο δυνατό, για να μην πω τώρα αμέσως! Και για να προλάβω δικαιολογίες του τύπου "πού να τη βρω τώρα τόσο παλιά ταινία", ορίστε:


Σάββατο 12 Οκτωβρίου 2013

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗ

     Σήμερα είναι 12 Οκτωβρίου, η επέτειος της απελευθέρωσης της Αθήνας από τους Γερμανούς. Πάντα πίστευα ότι αυτή η μέρα θα'πρεπε να είναι εθνική γιορτή και όχι η 28η Οκτωβρίου. Φαίνεται πιο λογικό να γιορτάζουμε το τέλος του πολέμου, όπως γίνεται στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες που είχαν γερμανική Κατοχή, και όχι την αρχή του, όμως η λογική δεν έχει ιδιαίτερη σχέση με την πολιτική. Άλλωστε, αν γιορτάζαμε το τέλος της Κατοχής, θα' πρεπε να μιλήσουμε για την Εθνική Αντίσταση κι ακόμα για τα Δεκεμβριανά και τον Εμφύλιο, ενώ γι' αυτά τα ζητήματα ίσχυαν  -και μέχρι ένα σημείο ισχύουν ακόμα- οι κανόνες που ισχύουν και στο fight club: 1ος κανόνας: Δεν μιλάς γι' αυτά. 2ος κανόνας: ΔΕΝ μιλάς γι' αυτά. Τελοσπάντων, με αφορμή τη σημερινή μέρα, θυμήθηκα ένα τραγούδι των Μπ. Μπρεχτ και Κ. Βάιλ, το οποίο καταγράφει συνοπτικά όλη την πορεία του γερμανικού στρατού στον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, μέχρι που έφαγε τα μούτρα του στη Ρωσία και σήμανε η αρχή του τέλους για τη ναζιστική Γερμανία. Το συγκεκριμένο τραγούδι θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και στην τάξη, στο μάθημα της Ιστορίας και μάλιστα διαθεματικά, με τον καθηγητή των Αγγλικών, αν χρησιμοποιηθεί η παρακάτω εκτέλεση, ή των Γερμανικών, αν χρησιμοποιηθεί το πρωτότυπο ποίημα. Αφ'ενός δίνει στα παιδιά μια σχηματοποιημένη εικόνα της γερμανικής επέκτασης στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, αφ' ετέρου, μας δίνει τη δυνατότητα να πούμε ότι δεν ήταν όλοι οι Γερμανοί ναζί και να μιλήσουμε για τον Μπρεχτ και άλλους Γερμανούς διανοούμενους που εναντιώθηκαν στον Χίτλερ και αναγκάστηκαν, άμεσα ή έμμεσα, να εγκαταλείψουν τη χώρα. Κι ακόμα, είναι μια ευκαιρία για πολλούς μαθητές ν' ακούσουν για πρώτη φορά την υπέροχη P.J. Harvey.


  What was sent to the soldier's wife
From the ancient city of Prague
From Prague came a pair of high-heeled shoes
With a kiss or two came the high-heeled shoes
From the ancient city of Prague

What was sent to the soldier's wife
From Oslo, over the sound
From Oslo there came a collar of fur
How appeases her, little collar of fur
From Oslo, over the sound

What was sent to the soldier's wife
From the wealth of Amsterdam
From Amsterdam
He got her a hat
She looked sweet in that
In a little dutch hat
From the wealth of Amsterdam

What was sent to the soldier's wife
From Brussels in Belgium land
From Brussels he sent her laces so rare
To have and to wear
Oh those laces so rare
From Brussels in Belgium land

What was sent to the soldier's wife
From Paris, city of light
In Paris he got her a silken gown
T'was end in town
Oh silken gown
From Paris, city of light
What was sent to the soldier's wife
From the south from Bucharest
From Bucharest
He sent her his shirt
Embroidered and pert
That Rumanian shirt
From the south of Bucharest

What was sent to the soldier's wife
From far-off Russian land
From Russia there came
Just a widow's veil
A death to be wed
In her widows veil
From the far-off Russian land

 " PJ Harvey sings Kurt Weill and Bertolt Brecht's "Ballad of the soldier's wife" Brecht, Weill : Ballade von der Frau des Soldaten, PJ Harvey, Ballade de la femme du soldat.

Τετάρτη 9 Οκτωβρίου 2013

Ο ΤΟΜΑΣ ΜΑΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΑΣΙΣΜΟ

     Ο Τόμας Μαν ανήκε στους πνευματικούς ανθρώπους που δεν φοβόντουσαν να καταδικάσουν δημόσια το φασισμό. Ήδη κατά τη διάρκεια της δημοκρατίας της Βαϊμάρης προειδοποιούσε τους συμπατριώτες του για τη ναζιστική απειλή. Επομένως, ήταν αναμενόμενο να εγκαταλείψει τη Γερμανία με την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, το 1933. Αρχικά, μετακόμισε με την οικογένειά του στην Ελβετία και τελικά, το 1936, εκπατρίστηκε επίσημα και εγκαταστάθηκε στην Καλιφόρνια. Οι ναζί, μην μπορώντας να τον τιμωρήσουν με άλλο τρόπο, του αφαίρεσαν τον τιμητικό διδακτορικό τίτλο από το Πανεπιστήμιο της Βόννης, τον οποίο επανέκτησε το 1946. Ο Τόμας Μαν δεν επέστρεψε ποτέ στην πατρίδα του ως μόνιμος κάτοικος. Έμεινε στις Η.Π.Α. ως το 1953, έχοντας μάλιστα αποκτήσει την αμερικάνικη υπηκοότητα, και τα δύο τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε στην Ελβετία. Στο παρακάτω βίντεο, ο Γερμανός συγγραφέας, μιλώντας στο αμερικάνικο δίκτυο NBC, το Μάρτιο του 1940, καταδικάζει τον αντισημιτισμό. Λέει χαρακτηριστικά: " Ο σημερινός αντισημιτισμός, ο αποτελεσματικός αλλά τεχνητός αντισημιτισμός της τεχνικής εποχής μας, δεν είναι αυτοσκοπός. Δεν είναι τίποτε άλλο πέρα από το εργαλείο που ξεβιδώνει, κομμάτι- κομμάτι, ολόκληρο το μηχανισμό του πολιτισμού μας. Ή, για να χρησιμοποιήσω μια σύγχρονη παρομοίωση, ο αντισημιτισμός είναι σαν χειροβομβίδα που πετιέται πάνω από τον τοίχο για να φέρει σύγχυση και καταστροφή στο στρατόπεδο της δημοκρατίας. Αυτός είναι ο αληθινός και κύριος σκοπός του".



                                    (  πηγή: life.time.com)

Δευτέρα 7 Οκτωβρίου 2013

ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΚΟΥΚΛΟΘΕΑΤΡΟ

     Είπα σήμερα ν' αναρτήσω αυτή τη φωτογραφία για να σας φτιάξω την εβδομάδα. Δεν υπάρχει άλλη φωτογραφία που να με κάνει να χαμογελάω κάθε μα κάθε φορά που τη βλέπω, μιας και αιχμαλωτίζει με τρομερή επιτυχία την παιδική αθωότητα και τον μοναδικό τρόπο που τα παιδιά συμμετέχουν σ' αυτό που βλέπουν. Ο φωτογράφος, ο Alfred Eisenstaedt, είναι περισσότερο γνωστός γι' αυτή τη φωτογραφία , μα προτιμώ τούτην εδώ, η οποία απεικονίζει τις αντιδράσεις των παιδιών που παρακολουθούν σε μια υπαίθρια παράσταση κουκλοθεάτρου, στο Παρίσι, το 1963, την ιστορία του Αη Γιώργη και του Δράκου. Υποθέτω ότι τη συγκεκριμένη στιγμή ο Αη Γιώργης σκοτώνει το δράκο... Καλή εβδομάδα!

(πηγή: life.time.com)

Σάββατο 5 Οκτωβρίου 2013

ΝΕΑ ΑΡΧΗ, ΑΠΟ ΤΟ ΜΠΑΛΕΤΟ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΥΟΡΚΗΣ

     Κι από το Τορόντο, στη Νέα Υόρκη (μα πόσο κοσμοπολίτικο είναι πια αυτό το bibliokult!), με ένα βίντεο από το Μπαλέτο της Νέας Υόρκης, που έχει τίτλο New Beginnings. Οι δύο χορευτές χορεύουν στον πεντηκοστό έβδομο όροφο του καινούριου World Trade Center, το οποίο δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί, την ώρα που ανατέλλει ο ήλιος. Η χορογραφία είναι του Christopher Wheeldon και η μουσική το Spiegel Im Spiegel του Arvo Part. Είναι τέτοια η αρμονία των κινήσεων, της μουσικής και του φωτός, που νιώθω αυτό που λέει ο Τόμας Μαν στους Μπούντενμπρουκς, ότι, δήλαδή, η ομορφιά μπορεί να διαπεράσει κάποιον όπως ο πόνος. Καλό Σαββατοκύριακο!